ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 548

(6) سوره انعام، مكى است و 165 آيه دارد	3
[سوره الأنعام(6): آيات 1 تا 3]	3
ترجمه آيات	3
بيان آيات	3
بيان اينكه سوره انعام مكى و داراى سياق واحد مى‌باشد، و نقل اقوالى در مورد اينكه بعضى آيات اين سوره مدنى است	4
ثناى خداى تعالى در سه آيه اول سوره انعام متضمن اشاره به معارفى است كه ماده اساسى شريعت مى‌باشند	5
جهت و سبب جمع آوردن ظلمات و مفرد آوردن نور در جمله: و جعل الظلمات و النور	6
معناى اجل و مراد از اجل مسمى	8
وجوهى كه در بيان مراد از دو قسم اجل در آيه: ثم قضى أجلا و أجل مسمى عنده ذكر شده است	10
بحث روايتى	13
رواياتى در باره فضيلت سوره مباركه انعام	13
رواياتى در بيان مراد از اجل معلق و اجل مسمى	16
[سوره الأنعام(6): آيات 4 تا 11]	19
ترجمه آيات	19
بيان آيات	20
دو وجه در مراد كفار از در خواست نزول ملائكه	23
چگونه انسان در عين علم به چيزى در آن چيز گمراه مى‌شود؟	27
چون دنيا دار اختيار است و دعوت الهى متوجه انسان مختار است رسول بايد يكى از خود مردم باشد نه از ملائكه	28
[سوره الأنعام(6): آيات 12 تا 18]	33
ترجمه آيات	33
بيان آيات	34
اقامه برهان بر معاد با استناد به مالكيت مطلقه خداوند متعال و رحمت او	34
توضيحى در مورد سميع و عليم بودن خداى سبحان	37
عوامل پيدايش مرام بت پرستى	41
احتجاج عليه بت پرستان با بهره جستن از منطق خودشان	42
معناى قاهر بودن خداى سبحان و فرق آن با قهر و غلبه موجودات بر يكديگر	47
[سوره الأنعام(6): آيات 19 تا 20]	49
ترجمه آيات	49
بيان آيات	49
انذار و تخويف، در دعوت نبوت مؤثرتر از تبشير و تطميع بوده است	51
جمله: لأنذركم به و من بلغ شاهد بر ابدى و جهانى بودن رسالت پيامبر اسلام6 مى‌باشد	52
بحث روايتى	54
بيان روايتى از امام رضا 7 در باره سه مذهب و مسلك مردم در توحيد	55
رواياتى در ذيل جمله: و من بلغ و در باره معرفت اهل كتاب نسبت به پيامبر اسلام6	56
[سوره الأنعام(6): آيات 21 تا 32]	58
ترجمه آيات	59
بيان آيات	60
توضيح اينكه افترا زننده بر خداى عز و جل و تكذيب كننده آيات او از هر ظالمى ظالم‌تر است	60
قول به جواز شفاعت پيغمبر6 و ائمه معصومين(ع) و اولياء الله شرك نيست	61
معناى فلاح	63
توضيح اينكه: ظالمان فلاح نمى‌يابند و به آرزوها و اهداف خود نمى‌رسند(إنه لا يفلح الظالمون)	64
بيان اينكه مشركين در قيامت آلهه دروغين خود را نمى‌يابند	68
از آنجا كه دروغگويى عادت و ملكه كفار شده، در قيامت نيز كه روز بروز حقائق و كشف سرائر است دروغ مى‌گويند	70
مواجه شدن با آتش و هول روز قيامت كفار را به تمناى رجوع به دنيا وادار مى‌كند نه ظهور حق	73
وجوه نه‌گانه‌اى كه در باره آنچه كه كفار در دنيا مخفى داشته و در آخرت آشكار مى‌شود، گفته شده است	74
دروغ گفتن كفار، در آرزوى رجوع به دنيا و عدم تكذيب آيات خدا	75
بحث روايتى	79
روايات و شواهدى در مورد ايمان جناب ابو طالب	80
دو روايت در مورد عالم ذر، در ذيل جمله: و لو ردوا لعادوا لما نهوا عنه	83
[سوره الأنعام(6): آيات 33 تا 36]	86
ترجمه آيات	86
بيان آيات	87
معناى جمله: فإنهم لا يكذبونك و لكن الظالمين بآيات الله يجحدون	88
مراد از: كلمة الله ، قول الله و وعد الله در عرف قرآن مجيد	89
دعوت به حق و قبول آن بايد در مجراى اختيار جريان يابد گو اينكه خداوند بر هدايت اجبارى و اضطرارى مردم قادر است	91
چرا مشيت خداى تعالى بر هدايت همگانى انسانها با حفظ اختيار آنها، تعلق نگرفته است؟	93
توصيف مؤمنين به وصف حيات و شنوايى و توصيف مشركين و معرضين به وصف مردگى، كرى و كورى	95
بحث روايتى	96
[سوره الأنعام(6): آيات 37 تا 55]	97
ترجمه آيات	98
بيان آيات	100
سبب اينكه مشركين به منظور عاجز ساختن پيامبر6 درخواست معجزه از او كردند جهل به دو امر بوده است	100
گفتارى پيرامون اجتماعات حيوانى	103
وجه اشتراكى كه بين انسان و حيوانات ديگر وجود دارد و موجب تشابه انسان و حيوانات ديگر در مساله حشر و باز گشت به خدا مى‌باشد، داشتن شعور است	104
پاسخ به چند سؤال در مورد حشر حيوانات غير انسانى و حشر امثال آسمان‌ها و زمين و آفتاب و ماه و	107
تامل و دقت در مختار بودن بود و حالات نفسانيه‌اى كه به وسيله آن افعال اختيارى خود را انجام مى‌دهد	111
اختلاف فاحشى كه در مبادى اختيار و اسباب آن در انسان وجود دارد	113
مى‌توان گفت حيوانات هم تا اندازه‌اى مختار هستند و احتمالا به تكاليفى مناسب با افق فهم و اختيارشان مكلف هستند	114
چند احتمال در معناى كتاب در ما فرطنا في الكتاب من شي‌ء	115
سخنان نادرستى كه در معناى آيه مربوط به امت بودن و محشور شدن حيوانات غير انسانى گفته شده است	117
بيان آيات	118
نكته‌اى كه در توصيف مشركين به گنگى و كورى و كرى، گاه به وصل و گاه به فصل، وجود دارد	119
در شدائد و سختى‌ها، روى آوردن به خدا از فطريات بشر است	121
بيان اينكه دعا در مورد امر حتمى الوقوع و نيز دعا با ياس از اجابت، دعا نيست، و دعاى كافران از اينگونه است	123
ابتلاء امم قبل از امت اسلام به باساء و ضراء ، تا شايد در برابر خدا سر فرود آورند	126
تا زمانى كه شدت باسا و ضراء باعث انقطاع از اسباب ظاهرى نشود فطرت توحيدى انسان مشرك بروز نمى‌كند	127
احتجاج عليه مشركين به عجز شركاى ادعايى و بت‌هايشان از هر دخل و تصرفى در عالم	131
مشركين، همان ستمكارانند و جز به خاطر ظلمشان عذاب نمى‌شوند	133
مراد از: خزائن الله	134
مراد از اينكه فرمود: من علم غيب ندارم اينست كه از ناحيه خودم مستقلا علم به غيب ندارم	135
جمله: و لا أقول لكم إني ملك تعبير ديگرى است از: إنما أنا بشر مثلكم	136
فرق بين پيامبر6 و ديگر مردمان، مانند فرق بينا و نابينا است	138
وجه اينكه در جمله: ليس لهم من دونه ولي و لا شفيع شفاعت، بدون استثناء، نفى شده است	139
معناى جمله: و أنذر به الذين يخافون أن يحشروا با توجه به اينكه مشركين مورد خطاب در سوره انعام، معتقد به حشر نبوده‌اند	140
بر حذر داشتن رسول خدا6 از راندن مؤمنين فقير، كه خواست امتياز طلب‌هاى ثروتمند بود	141
نظر راغب اصفهانى در مورد معناى وجه در: وجه الله ، وجه ربك و امثال آن	142
مراد از وجه الله ذات خدا نيست، بلكه هر چيزى كه به خدا انتساب دارد و نيز آنچه كه بنده از خداى خود انتظار دارد، وجه خدا مى‌باشد	143
معناى جمله: ما عليك من حسابهم من شي‌ء و ما من حسابك عليهم من شي‌ء	145
كرامت و عزت، با شكر كه همانا توحيد است همراه مى‌باشد و تفاوت‌هاى مادى، امتحان است	147
چند نكته در باره توبه كه از آيه: و إذا جاءك الذين يؤمنون... استفاده مى‌شود	148
بحث روايتى	150
چند روايت در باره قدريه و توضيحى در مورد حديث معروف: قدريه مجوس اين امت است	150
چند روايت در مورد سنت املاء و استدراج و مهلت دادن خداوند به كفار در دنيا	152
رواياتى پيرامون در خواست اشراف و اغنياء از پيامبر6 كه فقرا را از خود دور كند، و نهى خداوند از اين عمل	154
توضيحى در باره روش تطبيق، در تفسير آيات قرآن و روايات شان نزول، و اشاره به اينكه اين روايات، قابل اعتماد نيستند	156
[سوره الأنعام(6): آيات 56 تا 73]	159
ترجمه آيات	160
بيان آيات	162
گفتارى در معناى حكم و اينكه حكم تنها از آن خدا است	163
حكم تكوينى، مختص به خدا و حكم تشريعى، همانند امور ديگر، بالاصالة و مستقلا منتسب به خداى تعالى است	165
گفتارى در معناى حقيقت فعل و حكم خداوند متعال	168
افراط و تفريط دو گروه از مسلمين در مساله حسن و قبح و رابطه آن با تشريع	170
شرايع و احكام الهى، معلل به جهات حسن و مزاياى مصالح است ولى نه آن چنان كه افعال و احكام بشرى چنين است	172
عقول بشرى از درك تمام حقائق عاجز است	173
جهات حسن و مصلحت نسبت به احكام و افعال ما حاكميت دارند ولى خداوند محكوم به اين جهات نيست	174
بيان آيات	176
معناى خزائن غيب و مراد از مفاتح الغيب	178
مراد از كتاب مبين	179
فرق كتاب مبين با مفاتح غيب	181
عموميت علم خداوند و نامتناهى بودن آن(يعلم ما في البر و البحر...)	183
حقيقت انسان كه از آن به من تعبير مى‌شود، همان روح انسانى است و بس	184
جهت و هدف از گماشتن ملائكه حفظه براى آدمى تا زمان مرگ	186
ريشه فطرى توجه انسان به خدا و وعده شكر و طاعت دادن او به هنگام گرفتارى‌هاى شديد	190
تهديد امت به نزول عذاب از ناحيه خداى تعالى	193
وجوهى كه در معناى عذاب از فوق در آيه شريفه گفته شده است	194
پيشگويى تفرقه امت و درگيرى‌هاى بين آنها پس از رسول خدا6	195
مراد از قوم رسول خدا كه براى نخستين بار نفاق ورزيده، مخالفت و اعتراض كردند و راه مخالفت را براى سايرين باز كردند	196
پيغمبر6 معصوم از فراموشى است و خطاب ينسينك در حقيقت خطاب به امت است	200
آميزش با گناهكاران و حضور در مجلس معصيت، خطر وقوع در معصيت را براى انسان افزايش مى‌دهد	201
استدلال فاسد و عجيب برخى، به بعضى آيات براى اثبات اين ادعا كه پيغمبران قبل از بعثت كافر بوده‌اند	204
معناى اينكه هدايت خدا هدايت است(إن هدى الله هو الهدى)	206
وجه و جهت اثبات ملك و سلطنت براى خداى تعالى در روز قيامت	209
بحث روايتى	211
رواياتى در ذيل آيه مربوط به نزول بلا بر امت محمد6 و بيان اختلاف و عدم اعتبار اين روايات	214
چند روايت در ذيل آيه نهى از نشستن با كسانى كه در آيات خدا خوض مى‌كنند	217
[سوره الأنعام(6): آيات 74 تا 83]	220
ترجمه آيات	220
بيان آيات	221
بررسى كيفيت مخصوص رفتار و محاجه ابراهيم(ع) در اين آيات، كه به رفتار فطرى يك انسان اوليه فرضى كه براى نخستين بار به مظاهر مادى عالم برخورد مى‌كند، شباهت دارد	221
هر چه اشتغال و سرگرمى به امور مادى بيشتر باشد، توجه به مبدأ و معاد كمتر مى‌شود	223
ضمير مذكر آوردن براى شمس در كلام ابراهيم(ع): هذا ربي هذا أكبر شاهد بر اينست كه آن حضرت همچون انسانى فرضى كه خبر از هيچ چيز ندارد سخن گفته است	226
اختلاف مفسرين در معناى كلمه آزر و اينكه آزر چه نسبتى با ابراهيم 7 داشته است	229
استغفار و دعاى ابراهيم(ع) براى آزر، دعاى صورى بوده و در دنيا واقع شده، نه در آخرت براى شفاعت	231
آزر، پدر صلبى و حقيقى ابراهيم 7 نبوده است	234
توهم عجيب و غريب بعضى از مفسرين در مورد داستان‌هايى كه در قرآن كريم نقل شده است	235
كلام الهى، كلام حق و فصل است و هزل و خلاف واقع در آن راه ندارد	236
بت‌ها(اصنام) چه بوده‌اند؟	238
مالكيت حقيقى خداى سبحان، مانند مالكيت انسان است نسبت به قوا و افعالش	241
ملكوت همان وجود اشياء است به لحاظ انتسابشان به خدا و رؤيت ملكوت به معناى ديدن خدا است با ديدن اشياء و موجودات	242
ستاره‌اى كه مردم مى‌پرستيدند و ابراهيم(ع) به آن اشاره فرمود و گفت: هذا ربي ستاره زهره بوده است	245
مراد از رب در كلام ابراهيم(ع)(هذا ربي)، خداوند آفريدگار هستى نيست	246
اينكه ابراهيم(ع) نخست ستاره و ماه و خورشيد را رب دانست، از باب محاجه به زبان خصم بوده است	247
ربوبيت ملازم با محبوبيت است و لا أحب الآفلين يعنى من چيز متغير را رب خود نمى‌دانم	249
وجه آوردن ضمير مذكر براى شمس كه مؤنث است در كلام ابراهيم(ع): هذا ربي هذا أكبر	252
اقوال مختلفى كه در توجيه تذكير ضمير در جمله مزبور گفته شده است	254
سخن غريب و نادرست يكى از مفسرين كه مدعى است ابراهيم(ع) به زبان عربى سخن مى‌گفته است	256
جمله: لا أحب الآفلين حجتى است يقينى و برهانى بر مبناى محبت و عدم محبت، نه حجتى عوامانه و غير برهانى	259
وجه اينكه ابراهيم(ع) افول را در احتجاج آورد نه طلوع را. و بيان اينكه مشركين معتقد به اينكه اجرام سه گانه داراى مقام ايجاد و تدبيرند، نبوده‌اند	261
اشكالاتى كه بر اقوالى كه در توجيه لا أحب الآفلين بر مبناى اينكه افول مبناى برهان است وارد شده است	262
وجه جامعى كه فخر رازى براى توجيه آيه بر همان مبنا ذكر كرده است و اشكال آن وجه	263
نكته‌اى در مورد ترتيب احتجاجات ابراهيم(ع) عليه بت پرستان و ستاره پرستان	264
هدايت، هميشه از ناحيه خدا است و ضلالت از ناحيه انسان - هيچ چيز غروب كننده و از كف رونده، شايسته محبت و تعلق خاطر نيست	265
معناى فطر و فطرت و حنيف	267
توجيه وجه به سوى خدا به معناى عبادت او است	268
اسلام، دين مطابق با فطرت انسانى و نوع وجودى آدمى است	269
بخش دوم احتجاجات ابراهيم(ع) كه محاجه آن حضرت است با مشركين بعد از اعلام بيزارى از بت‌ها	270
اقوال متعدد مفسرين در توضيح و توجيه جملات ابراهيم(ع) در محاجه با مشركين	273
وجه اينكه ابراهيم(ع) عدم وجود اذن و دليل از ناحيه خداوند را به عنوان دليل بر بطلان بت پرستى آورده است	277
امن و اهتدا از خواص و آثار ايمان است، اگر با ظلم پوشيده نشود	279
ظلم داراى مفهوم وسيعى است ولى تمام اقسام آن به ايمان ضرر نمى‌رساند	280
گناه و ظلم اختيارى داراى مصاديق و مراتبى است كه شخص مؤمن مناسب با درجه تقوا و معرفت و ايمانش از مصاديق و مراتب بيشترى از گناه دورى مى‌كند	281
ايمان به خدا فقط مشروط به دورى از شرك و گناهان كبيره نيست	282
سخن بعضى از مفسرين در تفسير آيه: الذين آمنوا و لم يلبسوا إيمانهم بظلم... و اشكال وارد بر آن	283
بحث روايتى	286
رواياتى در مورد تولد و نشو و نماى ابراهيم(ع) در خفا، و اينكه آزر پدر يا عموى ابراهيم(ع) بوده است	287
چند روايت در باره ارائه ملكوت به ابراهيم(ع)	291
رواياتى در خصوص جمله هذا ربي كه ابراهيم(ع) بر زبان آورد	292
رواياتى در ذيل جمله: و لم يلبسوا إيمانهم بظلم	294
سخن بعضى كه در توجيه يك روايت گفته‌اند: امت ابراهيم فقط مكلف به ايمان بودند و به فروع و احكام مكلف نبودند و بيان فساد اين ادعا	295
فروع و احكامى كه توسط ابراهيم(ع) تشريع شده‌اند	297
سبب وجود قوانين حمورابى در تورات فعلى	298
گفتارى در باره شخصيت ابراهيم خليل(ع) و سرگذشت او(در چند فصل)	299
1 - داستان ابراهيم از نظر قرآن	299
2 - منزلت ابراهيم در نزد خداوند و موقف بندگى‌اش - و مواهب خدا به او	303
3 - آثار پر بركتى كه ابراهيم(ع) از خود در جامعه بشرى به يادگار گذاشت	305
4 - تورات فعلى در باره ابراهيم(ع) چه مى‌گويد؟	306
5 - تناقضات تورات بهترين دليل بر دست‌خوردگى آن است	313
وجود نظير نسبت‌هاى نارواى تورات فعلى به ابراهيم(ع)، در بعض روايات اهل سنت	315
عدم صحت نسبت دروغ گفتن، به ابراهيم(ع) كه در روايات عامه آمده است	317
روايتى جامع از طريق ائمه اهل بيت: در باره قضاياى ابراهيم7	318
ذبيح ابراهيم(ع)، اسماعيل(ع) بوده است نه اسحاق(ع)	322
كلام نادرست طبرى در تاريخ خود كه اسحاق(ع) را ذبيح دانسته	324
6 - تورات بر خلاف قرآن كريم	326
اشكال بعضى از مستشرقين به قرآن در مورد عدم نقل خصوصيات ابراهيم و اسماعيل(ع) و داستان بناى كعبه و... در سور مكيه و پاسخ بدان اشكال	326
اشكال ديگر به آيات مربوط به احتجاجات ابراهيم(ع) و در آتش انداختن آن حضرت	328
گفتارى بيرونى و مسعودى در باره عقائد ستاره پرستان، بت پرستان و صابئين	329
[سوره الأنعام(6): آيات 84 تا 90]	335
ترجمه آيات	335
بيان آيات	336
اشاره به استمرار و عدم انقطاع عقيده به توحيد در قرون گذشته، با عنايت و هدايت الهى	336
قرآن كريم دختر زادگان را هم اولاد و ذريه حقيقى مى‌داند	338
ملاك تفضيل و برترى انبياء(ع) بر ديگر مردم، داشتن هدايت فطرى و بهره‌مندى از هدايت خاص و بى واسطه الهى است	339
كوششى كه صاحب المنار براى توجيه ترتيب اسماء انبياء(ع) در سه آيه شريفه، نموده است	340
اشكالاتى كه بر كلام صاحب المنار وارد است	341
دعوت همه انبياء(ع) و تمام شرايع، در حقيقت يكى است اگر چه در سعه و ضيق و اجمال و تفصيل مختلف باشند	343
در هدايت الهى ضلالت راه ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست از عمل به لوازم توحيد و عبوديت مى‌باشد	346
معانى حكم و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران :	348
كتاب در اصطلاح قرآن به چه معناست؟	349
اقسام سه گانه اطلاق كتاب در قرآن مجيد	350
گفتارى در معناى حكم از نظر قرآن	353
بيان آيات	355
بررسى اقوال مختلفى كه در باره اينكه قومى كه موكل بر حفظ دين خدا هستند چه كسانى مى‌باشند گفته شده است	356
به نظر ما مراد از اين قوم انبياء و معصومين و اتقياء و صلحايند كه همواره پاسدار دين حق مى‌باشند	360
شريعت اسلام ناسخ شرايع قبل است و امر خداوند در فبهداهم اقتده به معناى امر به تبعيت از شرايع گذشته نيست	362
بحث روايتى	363
چند روايت در باره يسع يكى از انبياى بنى اسرائيل	363
رواياتى در مورد اينكه دختر زادگان هم از ذريه انسان بشمار مى‌روند	364
مساله قرابت و ترتب آثار نسب در مورد زنان، و دختر زادگان مساله‌اى حقوقى و اجتماعى است كه در اسلام شناخته شده است	366
استناد ائمه اهل بيت : به آياتى از قرآن مجيد براى اثبات اينكه دختر زاده اولاد بشمار مى‌رود	367
رواياتى در ذيل: ... فقد وكلنا بها قوما ليسوا بها بكافرين	369
[سوره الأنعام(6): آيات 91 تا 105]	371
ترجمه آيات	372
بيان آيات	373
موارد استعمال كلمه قدر و معناى جمله: و ما قدروا الله حق قدره	374
وجود كتب آسمانى و وجود معارف و احكام الهى در بين مردم، دو شاهد بر لزوم هدايت مردم از جانب خدا است	376
بيان اينكه در آيه: قل من أنزل الكتاب... كه در آن به نزول تورات بر موسى احتجاج شده، رسول خدا6 مامور به سؤال از يهود شده نه از مشركين	377
اشكالاتى كه بر بيان فوق وارد نموده و گفته‌اند مسئول در آيه شريفه مشركين هستند نه يهود، و جواب آن اشكالات	378
آنچه از معارف الهى و ارزشهاى معنوى كه در گوشه و كنار جهان وجود دارد، ميراث انبياء(ع) و از آثار وحى است	385
داشتن بركت و خير كثير و هدايت انسان به سعادت، نشانه نزول قرآن از سوى خدا است	387
گفتارى پيرامون معناى بركت از نظر قرآن	389
بيان اينكه سببيت خدا و بركت او در طول ساير اسباب است، و نزول بركت، با عمل ساير عوامل منافات ندارد	391
بيان آيات	391
مراد از افتراء زدن به دروغ بر خدا در: من أظلم ممن افترى على الله كذبا	392
سخنى مرگ ظالمان(مرتكبين افتراء بر خدا، ادعاى نبوت به دروغ و استهزاء به آيات خدا)	394
پس از مرگ، آدمى به بطلان پندارهاى پيشين و پوچى دلبستگى به اسباب و مستقل دانستن آنها در تاثير، آگاه مى‌شود	396
مراد از انشاء و پديد آوردن بنى آدم از نفس واحدة و تقسيم آنان به مستقر و مستودع	399
وصف بديع السماوات و الأرض متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است	402
دقائق و لطائفى كه از جمله: لا تدركه الأبصار و هو يدرك الأبصار استفاده مى‌شود	404
گفتارى در عموميت خلقت و گسترش دامنه آن	405
در قرآن كريم افعال انسان به خود او نسبت داده شده و قانون عليت مسلم دانسته شده است	406
از نظر قرآن ذوات تمامى اشياء مخلوق خدا است ولى اعمال و رفتار آنان منسوب به تقدير و هدايت مى‌باشد	407
دو اشكال بى اساس بر عموميت خلقت: عدم صحت انتساب افعال قبيح به خدا و اينكه عموميت خلقت مستلزم جبر است	408
خلقت و حسن، متلازمند و هر چيزى ذاتا و به لحاظ اينكه آفريده خدا است، نيكو است	409
حسن و قبح، از امور اعتباريه مى‌باشند و قابل خلق و ايجاد نيستند	410
پاسخ به اشكالى ديگر و بيان اينكه انحصار خلقت و عليت ايجاد در خدا، مستلزم نفى قانون عليت نيست	411
جواب اين شبهه كه عليت خدا در بقاء اشياء مستلزم توارد و اجتماع دو علت مستقل در معلول واحد است	412
قول به اينكه موجودات در حدوث محتاج به خدا و در بقاء بى نياز از خدايند با برهان فاعلى و برهان غايى اثبات بر صانع، منافات دارد	413
بيان آيات	416
بحث روايتى	418
رواياتى در مورد نزول آيه: و من أظلم ممن افترى على الله... در باره عبد الله بن سعد بن ابى سرح	421
روايتى راجع به طينت آدمى	423
رواياتى در باره مستقر و مستودع در آيه شريفه	425
چند روايت در مورد ديده نشدن خداى تعالى به چشم(لا تدركه الأبصار)	426
[سوره الأنعام(6): آيات 106 تا 113]	429
ترجمه آيات	429
بيان آيات	430
در نظام عالم تشريع نيز سنت عليت و معلوليت حاكم است و هدايت نصيب كسى مى‌شود كه در صدد تحصيل آن باشد	432
مراد از اينكه پيامبر6 حفيظ و وكيل بر مردم نيست	433
نهى از هر كلام زشتى نسبت به مقدسات دينى	434
اقسام لذايذ اقسام لذائذى كه عمل و متعلقات عمل انسان را زينت داده او را به عمل وا مى‌دارد	435
وجه اينكه لذات موافق با هواى نفس و گناهان بدون واسطه به خدا نسبت داده نمى‌شود	436
اقوال متعددى كه در باره مراد از زينت دادن اعمال در كذلك زينا لكل أمة عملهم گفته شده است	438
بيان آيات	440
ايمان آوردن مردم منوط به مشيت الهى است و كفرشان نيز خارج از مشيت خدا نمى‌باشد	440
بحث روايتى	444
(رواياتى در ذيل آيات شريفه گذشته: نهى از سب خدايان مشركين، ايمان نياوردن كفار و...)	444
[سوره الأنعام(6): آيات 114 تا 121]	449
ترجمه آيات	449
بيان آيات	450
معناى كلمة و موارد استعمال آن در قرآن	452
مراد از تماميت كلمه به صدق و عدل در: تمت كلمة ربك... كمال يافتن شرايع - با تشريع شريعت اسلام است	454
در امورى از قبيل معارف الهى و شرايع، نبايد به حدس و تخمين بسنده كرد و جز به علم و يقين تكيه نبايد كرد	455
مراد از گناه ظاهرى و گناه باطنى در: ذروا ظاهر الإثم و باطنه و اقوال مفسرين در اين باره	458
خطاب به مؤمنين كه اگر در خوردن مردار، از مشركين پيروى كنند در زمره آنان قرار خواهند گرفت	459
بحث روايتى(رواياتى در ذيل جمله و تمت كلمة ربك...... و تذكيه حيوانات و)	460
[سوره الأنعام(6): آيات 122 تا 127]	463
ترجمه آيات	463
بيان آيات	464
تشبيه ايمان، به حيات و نور، و كفر، به مرگ و تاريكى	464
بيان اينكه حقيقتا مؤمن در حياتى جز زندگى ساير انسانها بسر مى‌برد و از اراده و شعورى فوق اراده و شعور ديگران برخوردار است	465
مكر بزرگان و اعيان هر قريه در برابر دعوت انبياء و استهزائشان به رسالت پيغمبر6	468
معناى شرح صدر و بيان اينكه خداوند براى هدايت بنده سينه او را شرح و توسعه مى‌دهد	471
دو اشتباه در مورد انتساب هدايت و ضلالت انسان به خداى تعالى	473
گفتارى در معناى هدايت الهى	476
تقسيم هدايت الهى به دو قسم: تكوينى و تشريعى. و تقسيم هدايت تشريعى به دو قسم: ارائه طريق و ايصال به مطلوب	477
بحث روايتى(در ذيل آيات مربوط به حيات و نور شخص مؤمن و شرح صدر...)	478
[سوره الأنعام(6): آيات 128 تا 135]	483
ترجمه آيات	483
بيان آيات	484
بين قضاى الهى و اختيار انسان، مزاحمتى نيست	484
سلطه و ولايت شياطين بر انسان، قهرى نيست، بلكه به اعتراف كفار در قيامت، نتيجه معامله طرفينى است	485
سنت الهى چنان نيست كه مردم بى خبر را(قبل از اتمام حجت) هلاك سازد	489
نفى جميع انحاء ظلم از خداى متعال در جمله: و ربك الغني ذو الرحمة	490
بحث روايتى(چند روايت در باره محبت ظالم، انتقام از ظالم بدست ظالمى ديگر، آرزوى دراز)	491
[سوره الأنعام(6): آيات 136 تا 150]	493
ترجمه آيات	494
بيان آيات بيان آيات شريفه، كه متضمن احتجاج عليه مشركين در مورد قربانى كردن فرزندانشان در برابر بت‌ها، و بعض احكام در مورد خوردنى‌ها، مى‌باشد	496
مراد از نهى از اسراف در: و لا تسرفوا إنه لا يحب المسرفين	501
خداوند متعال به مشيت تكوينى خود از هيچكس ايمان نخواسته است	504
بحث روايتى رواياتى در مورد حق فقرا و مساكين در محصول زراعت	506
معناى: ثمانية أزواج من الضأن اثنين	509
در قيامت از جاهل سؤال مى‌شود: چرا علم نياموختى تا بدان عمل كنى؟	511
[سوره الأنعام(6): آيات 151 تا 157]	512
ترجمه آيات	512
بيان آيات	513
بيان آيات مربوط به تحريم محروماتى كه به شريعت معينى از شرايع اختصاص ندارد	513
عقوق والدين، بعد از شرك به خدا، در شمار بزرگترين، يا بزرگترين گناهان است	515
نهى از كشتن فرزندان از ترس فقر و گرسنگى	516
نهى از نزديك شدن به فواحش و قتل بنا حق نفس محترمه	517
دستور و سفارش در مورد مال يتيم، وفا و عدالت در ميزان وكيل و پرهيز از سخن ناحق حتى بخاطر نزديكان	518
مراد از عهد خدا كه به وفا به آن امر شده، دستورات الهى است	519
وجه اختلاف تعابير در آخر سه آيه شريفه: لعلكم تعقلون ، لعلكم تذكرون ، لعلكم تتقون	522
تقواى دينى با تفرقه و اختلاف نمى‌سازد، ولى راههاى غير راه خدا مختلف و متعددند و پيروانشان متشتت مى‌باشند	523
توجيه ناصحيح صاحب تفسير روح المعانى در مورد اختلاف تعابير در آخر سه آيه شريفه	524
وجوهى كه در باره ارتباط آيه شريفه: ثم آتينا موسى الكتاب... با آيات ديگر ذكر شده است	526
اقوالى كه در معناى جمله: تماما على الذي أحسن گفته شده است	527
بحث روايتى(چند روايت در ذيل آيه: قل تعالوا أتل... و در باره صراط مستقيم)	528
[سوره الأنعام(6): آيات 158 تا 160]	532
ترجمه آيات	532
بيان آيات	532
مراد از آمدن خدا و آمدن بعض آيات خدا در آيه شريفه: هل ينظرون	533
ايمان و عمل در موقع روبرو شدن با عذاب الهى يا هنگام مرگ، سودى ندارد	535
امت اسلام هم مانند ساير امم روزى دچار عذاب گشته و مشمول قضاى به قسط و حكم فصل خداوند مى‌شود	536
بيزارى رسول خدا6 از مشركين و كفار و بدعت گزاران و مذهب تراشان امت خود	537
بحث روايتى(در باره آيات الهى قبل از قيامت، تفرقه در دين و پاداش مضاعف حسنات)	539
[سوره الأنعام(6): آيات 161 تا 165]	542
ترجمه آيات	542
بيان آيات	543
مقصود از اينكه رسول الله 6 أول المسلمين مى‌باشد	544
استدلال به نشات دنيا و قبل و بعد از آن براى مساله توحيد	545
بحث روايتى	547

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 548

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست