اگر اكثر مردم روى زمين را اطاعت كنى تو را از راه خدا گمراه خواهند كرد كه جز گمان را پيروى نمى‌كنند و جز تخمين نمى‌زنند (116).

پروردگار تو بهتر ميداند چه كسى از راه او گمراه است، و نيز او هدايت شدگان را بهتر مى‌شناسد (117).

اگر به آيه‌هاى خدا ايمان داريد از ذبحى كه نام خدا بر آن برده شده بخوريد (118).

و چرا از آنچه اسم خدا بر آن برده شده نمى‌خوريد و حال آنكه خدا آنچه را كه به شما حرام كرده برايتان شرح داده جز آنچه بدان ناچار شده‌ايد، و خيلى‌ها به هوس‌هاى خويش بدون علم گمراه مى‌شوند كه خداى تو تجاوزكاران را بهتر مى‌شناسد (119).

گناه ظاهر و نهان را واگذاريد، كسانى كه گناه مى‌كنند به زودى سزاى اعمالى را كه مى‌كرده‌اند خواهند ديد (120).

از ذبحى كه نام خدا بر آن ياد نشده مخوريد كه عصيان است، ديو نهادان به دوستان خود القا مى‌كنند تا با شما مجادله كنند اگر اطاعتشان كنيد مشرك خواهيد بود (121).

بيان آيات‌

اين آيات با اينكه به شهادت فاء تفريع در(أَ فَغَيْرَ اللَّهِ) به آيات پيشين اتصال دارند در ميان خودشان نيز- كه هشت آيه هستند- اتصال دارند كه برخى را به برخى ربط مى‌دهد و به همديگر برمى‌گرداند، زيرا آيات مشتملند بر اينكه نبايد جز خدا را حكم گرفت و به حكمش گوش داد در حالى كه خداى متعال احكام خود را به تفصيل در كتاب خود بيان فرموده، و مشتملند بر نهى از پيروى و فرمانبردارى از بيشتر مردم زيرا فرمانبردارى از بيشتر مردم كه پيروى ظن و تخمين مى‌كنند گمراه كننده است. و در آخر آيات بيان مى‌كند كه مشركين- كه اولياى شياطينند- با مؤمنين در باره خوردن مردار مجادله مى‌كنند، و در اين آيات به خوردن آنچه به نام خدا ذبح شده امر و از آنچه به نام خدا ذبح نشده نهى شده است، و اينكه آنچه خدا فرموده و براى بندگان خود پسنديده همين است.

اين بيان مؤيد آن روايتى است كه از ابن عباس نقل شده كه گفته است: مشركين در مساله خوردن گوشت ميته با رسول خدا 6 و مؤمنين مجادله مى‌كردند كه چرا شما حيوانى را كه خودتان ذبح مى‌كنيد مى‌خوريد و اما حيوانى را كه خداوند كشته است نمى‌خوريد؟ در پاسخ آنان اين آيات نازل شد كه فرق بين آن دو حيوان را بيان نموده و حكم خداى را اثبات كرده است.

(أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلًا) در مجمع البيان مى‌گويد: لفظ حكم و حاكم به يك معنا است، جز اينكه‌