خوض و استهزاء كنندگان به آيات خدا را كه سرگرم كار ناستوده خود هستند از آنان روى بگردان و در حلقه و مجلس آنان وارد مشو، تا به سخنان ديگرى بپردازند و در مطالب ديگرى بحث و كنجكاوى كنند. البته اگر ديدى كه به بحث ديگرى پرداختند ميتوانى به حلقه‌شان درآيى. اين بود معناى آيه- و خدا داناتر است-.

و گو اينكه سياق كلام سياق احتجاج عليه مشركين است، و ليكن ملاكى كه در آن ذكر شده خصوصيت مشركين را ملغى و مطلب را عمومى كرده، و ديگران را هم شامل شده است. علاوه، در آخر آن مى‌فرمايد:(فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى‌ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) پس معلوم مى‌شود خوض در آيات خدا ظلم است، و در حقيقت نهى در آيه، نهى از شركت با ستمكاران در ستم ايشان است، چه اين ظلم را مشركين مرتكب شوند و چه غير آنان، به شهادت اينكه در جاى ديگر مى‌فرمايد:(إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ)[1] و معلوم است كه مراد از اين جمله اين نيست كه شما هم مثل آنان مشرك و كافر مى‌شويد، بلكه مراد اين است كه شما هم مانند آنان نافرمان و ظالم خواهيد بود. و ضميرى كه در غيره است به حديثى برمى‌گردد كه در آن خوض و استهزاء به آيات خدا مى‌شود.

[پيغمبر 6 معصوم از فراموشى است و خطاب ينسينك در حقيقت خطاب به امت است‌]

(وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى‌ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) لفظ ما در كلمه: اما زائده است كه نوعى تاكيد و در بعضى از موارد تقليل را مى‌رساند، و همچنين نونى كه قبل از كاف قرار دارد نون تاكيد است. بنا بر اين اصل اين كلمه ان ينسك بوده و چون كلام در مقام تاكيد بوده و لازم بوده كه نهى، تشديد و تاكيد شود از اين رو لفظ ما زائده را بر سر ان درآورده و نون تاكيد را هم قبل از كاف قرار داد، و در نتيجه معناى كلام اين شد كه: حتى اگر نهى ما را فراموش كردى و شيطان آن را از يادت برد و بعدا به يادت آمد، باز هم نمى‌توانى در امتثال نهى، سهل‌انگارى نموده، هم چنان در مجلس آنان بنشينى، بلكه همين كه يادت آمد بايستى برخيزى، چون سزاوار مردان با تقوى نيست كه با مسخره كنندگان به آيات خدا همنشين شوند.

اين خطابى كه در آيه شريفه است، خطاب به نبى اكرم 6 است، و ليكن در حقيقت مقصود، ديگرانند، زيرا انبيا (ع) نه تنها از گناهان بلكه حتى از فراموشى احكام خداوندى هم مبرا هستند.

و ما سابقا در بحثى كه راجع به عصمت انبيا (ع) كرديم ثابت نموديم كه‌

[1] اگر چنين كنيد شما هم مثل آنان خواهيد بود. سوره نساء آيه 140