نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 201
فراموش كردن احكام
الهى از آن حضرت عينا مانند مخالفت عملى باعث گمراهى سايرين مىشود و ديگران به
عمل آنان احتجاج و از آن اتخاذ سند مىكنند، پس همانطورى كه گفتيم، غرض اصلى از
اين خطاب و مخاطبين واقعى آن امت اسلام است. سياق آيات مورد بحث هم اين معنا را
تاييد مىكند، براى اينكه در آيه بعد روى سخن را به متقين از امت نموده مىفرمايد:
(وَ ما عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ ...) از اين هم
روشنتر آيه(وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ أَنْ إِذا
سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِها وَ يُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا
مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ إِنَّ
اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِينَ وَ الْكافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعاً)[1] است، زيرا اين آيه
در مدينه نازل شده و نزول آيه مورد بحث در مكه اتفاق افتاده، و معلوم است كه مراد
از(نَزَّلَ عَلَيْكُمْ) همان حكمى است كه
سابقا آيه مورد بحث آن را در مكه گوشزد امت نموده، زيرا غير آيه مورد بحث، آيه
ديگرى كه از همنشينى و شركت در مجالس آنان نهى كرده باشد، نازل نشده است. پس اين
آيه رسول خدا را تذكر مىدهد به اينكه آن حكمى را كه ما سابقا (در آيه مورد بحث)
به تو نازل كرديم، گوشزد مردم بكن تا در مجالس مسخرهكنندگان شركت نكنند. بنا بر
اين، ادعاى ما كه گفتيم: گر چه در آيه مورد بحث، روى سخن با رسول خدا است و
ليكن در حقيقت مخاطب، امت است روشن و مبرهن گرديد، و معلوم شد كه كلام مزبور
از قبيل مثل معروف: به در مىگويم ديوار تو بشنو است.
[آميزش با
گناهكاران و حضور در مجلس معصيت، خطر وقوع در معصيت را براى انسان افزايش مىدهد]
(وَ ما عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ ...) اين آيه
شريفه مىخواهد بفرمايد كه وزر و وبالى كه مسخرهكنندگان براى خود كسب مىكنند،
تنها بر خود آنان است، و كارى به ديگران ندارد، مگر اينكه ديگران هم در اين گناه
مانند آنان باشند، و با آنان شركت نمايند يا راضى به كردارشان باشند. البته همه
مىدانند كه در هيچ گناهى جز مرتكب و عاملش محاسبه نمىشود، ليكن ما خواستيم تذكر
داده باشيم كه شايد مؤثر واقع شده و مردم از چنين گناهى بپرهيزند، چون گر چه ممكن
است كسانى در مجالس آنان شركت جسته و در عين حال ايشان را بر ظلمشان معاونت ننموده،
حتى در قلب هم راضى به عملشان نباشند، و ليكن به طور كلى مشاهده گناه و حضور در
مجلس معصيت در دل هر كسى اثر گذاشته و گناه را در نظرش سبك و بى اهميت مىسازد، و
معلوم است كه
[1] و حال آنكه بر شما در همين قرآن نازل كرده است كه وقتى كه
شنيديد به آيات خدا كفر ورزيده مىشود يا استهزاء مىشود، با ايشان ننشينيد تا در
سخن ديگرى سرگرم شوند، زيرا شما نيز در اين صورت مانند آنان خواهيد بود، به درستى
كه خدا همه كافران و منافقان را در جهنم جمع خواهد كرد. سوره نساء آيه 140
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 201