حق را از باطل به خوبى تشخيص دهند وعده داده و فرموده: (وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً) [1] و نيز فرموده:(إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً)[2].

پس انسان تا وقتى در راه تقوا مى‌تواند باشد كه طريق تعقل و تذكر را از دست ندهد، و از فطرت انسانيت منحرف نگردد، كه اگر منحرف شد و راه اهواء و غرور به زندگى دنيا را پيش گرفت اين هوا و هوسها او را به بى بند و بارى كشانيده و به مخالفت با عقل سليم و ترك تقواى دينى و بى مبالاتى و تهور نسبت به عواقب شوم آن وادار مى‌كند، و كار او را به جايى مى‌كشاند كه مانند مردم مست نمى‌فهمد چه مى‌كند و با او چه مى‌كنند.

و همانطورى كه قبلا هم اشاره نموديم، اين اهواء شيطانى مختلفند و در تحت يك ضابطه كلى و يك نظامى كه حاكم بر آن بوده و اهل آن را در آن مجتمع و يك كلام سازد، قرار ندارند. و لذا دو نفر هواپرست را نخواهيد يافت كه در يك مسير با هم همراه شوند و اگر هم بشوند قطعا اين همراهى را تا به آخر نمى‌رسانند، و لذا مى‌بينيم خداى تعالى هم در كلام خود راه غير از راه خود را يكى ندانسته، بلكه آن را متعدد شمرده: يك جا فرموده:(وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ)[3] و در جاى ديگر فرموده:(وَ لِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ)[4] و نيز يك جا فرموده:(وَ لا تَتَّبِعانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ)[5] و در باره مشركين فرموده:(إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدى‌)[6] و اين اختلاف تعبير در آيات راجع به هدايت و ضلالت اگر دقيقا مورد بررسى قرار گيرد بسيار به چشم مى‌خورد.

[تقواى دينى با تفرقه و اختلاف نمى‌سازد، ولى راههاى غير راه خدا مختلف و متعددند و پيروانشان متشتت مى‌باشند]

خلاصه، تقواى دينى چيزى است كه هيچ وقت با تفرقه و اختلاف نمى‌سازد، و معقول نيست كسى داراى تقواى دينى باشد و در عين حال به هر سازى برقصد و هر راهى را پيش بگيرد، چون معناى تقواى دينى التزام به صراط مستقيمى است كه اختلاف و تخلف در آن راه ندارد و لذا مى‌بينيم خداى تعالى بدنبال جمله‌(وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ)

[1] و هر كس تقوا پيشه سازد خداوند براى او راه نجاتى قرار مى‌دهد. سوره طلاق آيه 2

[2] اگر تقوا پيشه سازيد خداوند براى شما فرقان( قوه تشخيص حق از باطل) قرار مى‌دهد. سوره انفال آيه 29

[3] سوره اعراف آيه 142

[4] تا راه بدكاران روشن گردد. سوره انعام آيه 55

[5] و پيش نگيريد راه كسانى را كه جاهلند. سوره يونس آيه 89

[6] پيروى نمى‌كنند مگر پندار را و آنچه را كه دلها هوس مى‌كند، در صورتى كه از ناحيه پروردگار شان به سويشان دين و هدايت آمده است. سوره نجم آيه 23