بيان آيات‌

در اين آيات در خصوص امر توحيد و معجزه نبوت احتجاجات گوناگونى شده است.

(وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ ...) اين آيه شريفه گفتار مشركين را حكايت مى‌كند كه به منظور عاجز ساختن رسول خدا 6 گفته بودند: چرا معجزه‌اى از ناحيه پروردگارش بر وى نازل نشد؟. و چون وقتى اين كلام از آنان صادر شده كه بهترين آيات و معجزات يعنى قرآن كريم در دسترسشان بوده، و سوره‌ها و آياتش يكى پس از ديگرى نازل و در هر لحظه بر آنان تلاوت مى‌شده، از اين جهت به طور مسلم معلوم مى‌شود كه غرضشان از اين معجزه‌اى كه با جمله‌(لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ) پيشنهاد آن را نمودند، غير قرآن است و معلوم مى‌شود قرآن را آيه و معجزه قانع كننده‌اى نمى‌دانستند، چون قرآن مشتمل بر گزافه‌گويى‌هايى كه دل هوسباز آنان را راضى كند نبود.

و نيز از اينكه گفتند: از ناحيه پروردگارش، و نگفتند: از ناحيه پروردگار ما، يا از ناحيه خدا و يا تعبير ديگر، معلوم مى‌شود تعصب نسبت به بت‌ها وادارشان ساخته كه چنان از پروردگار متعال نام ببرند كه تو گويى خداى تعالى پروردگار آنان نيست، و گويا مى‌خواستند به منظور توهين به امر آن جناب و اينكه بيشتر به ستوهش آورند بگويند: اگر ادعايش حق است مى‌بايستى پروردگارش يعنى همان كسى كه او ما را به سويش دعوت مى‌كند براى تشويق و ياريش معجزه‌اى نازل كند كه دلالت بر صدق ادعايش داشته باشد.

و تنها چيزى كه به چنين پيشنهادى وادارشان نمود، جهل به دو امر بود:

[سبب اينكه مشركين به منظور عاجز ساختن پيامبر 6 درخواست معجزه از او كردند جهل به دو امر بوده است‌]

اول- اينكه اينان معتقد بودند كه خدايان‌شان هر كدام در امرى كه از امور جهان به آنها محول شده، مستقل در تاثيرند، مثلا خداى جنگ و همچنين خداى صلح و خداى خشكى و خداى دريا و خداى محبت و خداى دشمنى و ساير خدايان هر كدام در كار خود مستقلند، و از ناحيه خدايان ديگر در كارشان كارشكنى نمى‌شود، روى اين حساب كار ديگرى براى خداى تعالى نمانده كه در آن دخل و تصرف نمايد، بلكه همه را ميان كاركنان خود تقسيم نموده، گر چه خداى تعالى را رب الأرباب و اين خدايان را شفيع درگاه او مى‌دانستند، و ليكن در عين حال معتقد بودند رب الأرباب هرگز نمى‌تواند معجزه‌اى را كه دلالت بر نفى الوهيت خدايان مى‌كند به كسى نازل نموده، اختيارات خدايان را باطل سازد.

اينان چنين اعتقادى داشتند، چيزهايى هم كه از يهود در باره خداوند مى‌شنيدند، آنان‌