(وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها) [1] و نيز در جاى ديگر اين داستان فرموده: (وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ )[2] از اين رو، و به شهادت اين دو آيه موصولى كه‌(الَّذِي أَحْسَنَ) در آيه مورد بحث است، اشاره به شخص معينى نيست، بلكه مفيد جنس است. و معنايش اين است:

نزول تورات براى تكميل نواقص هر كسى است كه ... .

[اقوالى كه در معناى جمله:(تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ) گفته شده است‌]

مفسرين ديگر هر يك براى جمله معنايى ذكر كرده‌اند، يكى گفته: نزول اين كتاب براى اين بود كه نيكوكارى موسى را با نبوت و كرامت تتميم كنيم. يكى ديگر گفته: معنايش اين است كه فرستادن اين كتاب براى اين بود كه هر كس به آن كتاب به نيكويى ايمان بياورد ما نعمت خود را بر او تكميل كنيم. و يكى ديگر گفته: معنايش اين است كه نعمت خود را بر پيغمبرانى كه نيكوكارند تمام كنيم. يكى ديگر گفته: معنايش اين است كه فرستادن اين كتاب به اين منظور بود كه ما كرامت و پاداش نيك خود را در بهشت بر كسانى كه در دنيا احسان نمودند تكميل نماييم. و آن ديگر گفته است: معنايش اين است كه احسان خود را به موسى (ع) كه با نبوت و غير آن كرده بوديم با كتاب تتميم كنيم. و بعضى گفته‌اند:

اين جمله متصل و مربوط است به داستان ابراهيم (ع) و معنايش اين است كه فرو فرستادن اين كتاب براى اتمام نعمت بر ابراهيم (ع) بود، و ضعف اين وجوه بر همه روشن است و احتياج به توضيح ندارد.

(وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ) يعنى اين كتاب را فرستاديم تا در آن تفصيل جميع احتياجات بنى اسرائيل و هر چيزى را كه غير بنى اسرائيل از آن منتفع مى‌شوند در دسترسشان قرار داده باشيم، و هدايت و رحمتى بوده باشد كه به آن متنعم و منتفع شوند، و از اينكه فرموده:(لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ) مى‌توان استفاده كرد كه بنى اسرائيل از ايمان به مساله معاد استنكاف داشته‌اند، مؤيدش هم اين است كه در تورات فعلى كه قرآن مجيد آن را دست خورده و تحريف شده خوانده است در هيچ جاى آن صحبتى از قيامت به ميان نيامده، بعضى از مورخين نيز نوشته‌اند كه حزب بنى اسرائيل معتقد به معاد نبودند.

[1] و براى وى در آن لوح‌ها از هر گونه اندرز و شرح همه چيز ثبت كرده بوديم، آن را محكم بگير و به قوم خود فرمان بده تا نيكوترش را بگيرند. سوره اعراف آيه 145

[2] و از آن در، سجده‌كنان درآييد و بگوييد: گناهان ما را فرو ريز تا گناهانتان را بيامرزيم و به زودى نيكوكاران را فزونى دهيم. سوره بقره آيه 58