مردان همين علاقه وجود دارد، و همچنين علاقه غريزى كه در انسان نسبت به فرزندان هست، نسبت به مطلق اولاد و مطلق اموال است، نه خصوص پسران، و خصوص قناطير .

و به همين جهت آن مفسرى كه فاعل تزيين را خدا دانسته ناچار شده است بگويد:

مراد از حب نساء علاقه به مطلق همسر است، تا شامل علاقه زن به شوهرش نيز بشود، و مراد از بنين، مطلق فرزند است، تا شامل دختران نيز بشود، و مراد از قناطير، مطلق مال است، و گفته:

اگر خداى تعالى از خصوص نساء و بنين و قناطير نام برده، براى اين است كه اينها افراد قوى و شناخته شده‌تر مصداقند، و آن گاه در توجيه اين گفته‌اش خود را سخت به زحمت انداخته است.

نكته چهارم: اينكه نسبت داشتن تزيين به خداى سبحان با آخر آيه كه مى‌فرمايد:

(ذلِكَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ، قُلْ أَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذلِكُمْ ...) نمى‌سازد، براى اينكه ظاهر اين كلام اين است كه مى‌خواهد مردم را از شهوات دنيايى منصرف كند، و نفوس بشر را متوجه ثواب‌ها و بهشت و همسران و رضوانى كند كه نزد خدا برايشان آماده است، و منصرف كردن مردم از زندگى دنيا صحيح نيست، چون دنيا مقدمه آخرت است، و منصرف كردن مردم از مقدمه و در عين حال دعوت آنان به ذى المقدمه، تناقض روشنى است، و بلكه ابطال هر دو امر يعنى هم دنيا و هم آخرت است، و مثل كسى مى‌ماند كه مى‌خواهد سير بشود و از خوردن خوددارى مى‌كند.

حال اگر بگويى آيه شريفه:(زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ ...) معنايى را افاده مى‌كند كه خلاصه آن را اين آيه شريفه مى‌رساند:(قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ)[1].

و لازمه انطباق معناى آن آيه و اين آيه اين است كه بگوئيم: در آن آيه نيز فاعل تزيين، خداست هم چنان كه در اين آيه فاعل تزيين، خدا است.

در پاسخ مى‌گوئيم: كه خير، آن آيه با اين آيه منطبق نيست، و نظام آن آيه فرق دارد، زيرا آيه مورد بحث، در مقام مذمت شهواتى است كه محبوب مردم است، و مردم را از ياد خدا منصرف نموده و مشغول مى‌سازد، و نمى‌گذارد آدمى به ياد لذائذى كه نزد خدا دارد بيفتد، و مى‌خواهد مردم را در اعراض از آن شهوات تحريك و تشويق كند، و متوجه لذائذى كه نزد

[1] بگو چه كسى زينتى را كه خدا براى بندگانش در آورده و روزى پاك را حرام كرده؟ بگو اينها براى كسانى است كه در زندگى دنيا ايمان آوردند و خالص آن در قيامت مخصوص ايشان است( سوره اعراف آيه 32).