كند كه قبلا تذكرش داده بود و آن اين بود كه غير از انذار پستى ندارد و هيچگونه مسئوليت در باره امور مردم ندارد و موظف است كه بر خدا توكل كند و امور ايشان را محول به او نمايد، هم چنان كه فرمود:(فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ إِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى‌ ...).

پس گويى كه به رسول خدا 6 فرموده: و هر كس گمراه شد به او بگو: من از پروردگارم شنيده‌ام كه به غير از انذار مسئوليتى به گردنم نينداخته، پس من از ضلالت هر كس گمراه شود بازخواست نخواهم شد.

(وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آياتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ) اين آيه عطف است به جمله‌(فَقُلْ إِنَّما أَنَا مِنَ الْمُنْذِرِينَ) و در اين عطف، انعطافى به دنباله آيه قبل شده، كه بعد از امر به رسول خدا 6 به توكل بر او در امور مردم، به او فرمود: به زودى عاقبت بدى براى مشركين قرار خواهد داد و ميان بنى اسرائيل در آنچه اختلاف مى‌كنند قضاوت خواهد كرد و از آيات خود آيه‌هايى نشانشان خواهد داد، كه مضطر به تصديق او شوند، آن گاه بر طبق اعمالشان جزايشان دهد.

و حاصل معناى آيه اين است كه: و بگو كه ثناى جميل همه براى خداى تعالى است در آنچه كه در ملك خود جارى مى‌سازد، از آن جمله، بشر را به سوى آنچه خير و سعادتشان در آن است مى‌خواند و مؤمنين را كه به آيات او ايمان آورده و تسليم او شده‌اند هدايت نموده و دلهاى تكذيب كنندگان را مى‌رانده و گوشهايشان را كر، و ديدگانشان را كور نموده، در نتيجه گمراه شدند و آيات او را تكذيب كردند.

(سَيُرِيكُمْ آياتِهِ فَتَعْرِفُونَها)- اين جمله اشاره است به مطالب قبل كه از آيه‌(وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ) شروع مى‌شد و ظهور جمله آياته در عموم، دليل بر اين است كه منظور، آيت مخصوصى نيست، بلكه هر آيتى است كه مردم را ناگزير از قبول حق كند و هر آيتى است كه قبل از قيام قيامت و بعد از آن اتفاق مى‌افتد.

و جمله‌(وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ)، خطاب در اين جمله به رسول خدا 6 است و اين جمله به منزله تعليل و بيان مطالب گذشته است و معنايش اين است: اعمال شما بندگان در برابر ديدگان پروردگار تو است، پس هيچ چيز از آنچه حكمت در قبال اعمال شما اقتضاء مى‌كند از او فوت نمى‌شود، اگر حكمت اقتضاء دعوت و هدايت داشته باشد، مى‌كند و اگر اقتضاى اضلال و نشان دادن آيات و سپس پاداش نيكوكاران و كيفر بدكاران را داشته باشد، انجام مى‌دهد.

البته جمله مورد بحث به صورت غايب يعنى عما يعملون نيز، قرائت شده و شايد هم‌