و نتوانند بلاگردان و يا يار شما باشند، پس حكم عمومى الهى‌(وَ مَنْ يَظْلِمْ مِنْكُمْ نُذِقْهُ عَذاباً كَبِيراً) با نفوذ و جريانى كه دارد كسى نمى‌تواند جلوگير و تاخير اندازنده آن شود، پس شما به طور قطع چشنده عذاب خواهيد بود.

[جواب دوم به اشكالى كه به پيامبر 6 كردند و گفتند:(يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشِي فِي الْأَسْواقِ) با بيان اينكه پيامبران پيشين نيز چنين بودند]

(وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعامَ وَ يَمْشُونَ فِي الْأَسْواقِ ...) در اين آيه خداى تعالى از آن سؤالى كه مشركين در چند آيه قبل كرده بودند، كه:

اين چه رسولى است كه غذا مى‌خورد و در بازارها راه مى‌رود؟ پاسخ مى‌دهد، و در واقع اين پاسخ دوم آنان است پاسخ اول را آيه‌(تَبارَكَ الَّذِي إِنْ شاءَ جَعَلَ لَكَ خَيْراً مِنْ ذلِكَ ...) و ملحقات آن يعنى جمله‌(بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ ...) متضمن بود، و اين جواب دوم است كه حاصلش اين مى‌شود كه اين رسول، اولين رسولى نيست كه خدا به سوى خلق فرستاده، بلكه قبل از وى عده بسيارى از مرسلين را فرستاده كه همه عادت بشرى و جارى در بين مردم را داشتند، يعنى طعام مى‌خوردند، و در بازارها راه مى‌رفتند، و باغى هم بر ايشان خلق نشده بود تا از آن بخورند، و گنجى هم از آسمان بر ايشان نيفتاده، و فرشته‌اى همراهشان نبود، اين رسول هم مثل آن همه رسولان، پس چيز نو ظهورى نياورده تا شما از او توقعاتى داشته باشيد، كه از سايرين نداريد.

پس آيه شريفه در معناى آيه‌(قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَ ما أَدْرِي ما يُفْعَلُ بِي وَ لا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى‌ إِلَيَّ)[1] و قريب المعنا با آيه‌(قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى‌ إِلَيَّ)[2] مى‌باشد حال اگر كسى بگويد: اين جواب در حقيقت پاسخى است از اعتراضى كه به خصوص رسول خدا كردند، و اگر قرآن آن را متوجه تمام رسولان كرد، كفار نيز مى‌توانند اعتراض خود را متوجه رسالت همه رسولان كنند، و رسالت همه را انكار نمايند، هم چنان كه امتهاى گذشته همين كار را كردند و قرآن كريم اعتراضشان را حكايت نموده، و فرموده است:

(فَقالُوا أَ بَشَرٌ يَهْدُونَنا)[3] و نيز فرموده:(قالُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنا)[4] و نيز فرموده‌(ما هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ، يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ وَ يَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ)[5]، پس اين جواب قانع كننده نيست.

[1] بگو من در ميان رسولان رسولى نو ظهور نيستم، و من نمى‌دانم كه با من و يا شما چه معامله‌اى مى‌شود، من پيروى نمى‌كنم مگر آنچه را كه به من وحى مى‌شود. سوره احقاف، آيه 9.

[2] بگو من تنها بشرى هستم مثل شما كه به من وحى مى‌شود. سوره كهف، آيه 110.

[3] آيا بشرهايى ما را هدايت مى‌كنند؟ سوره تغابن، آيه 6.

[4] گفتند شما نيستيد مگر بشرى مانند ما. سوره ابراهيم، آيه 10.

[5] اين نيست مگر بشرى مثل شما كه از آنچه مى‌خوريد مى‌خورد و از آنچه مى‌نوشيد مى‌نوشد.

سوره مؤمنون، آيه 33.