نام کتاب : جبر و اختيار نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 1 صفحه : 431
2. هستى ممكن عين ربط و فقر است
اين مطلب نيز در مباحث فلسفى بيان گرديده است كه وجود بر دو قسم است:
الف: وجود رابط.
ب: وجود رابطى.
وجود رابطى داراى ذات و ماهيتى مستقل است اگر چه در هستى خود متكى به هستى ديگر است، مانند«اعراض» كه در تحقق خود نيازمند به موضوع مى باشند بنابراين نياز و احتياج به موضوع عين ذات و ماهيت آنها نيست، بلكه عارض بر آنها مى باشد ولى وجود رابط ذات و ماهيت مستقلى ندارد و واقعيت آن عين ربط و نياز است. هستى رابط در قضايايى چون زيد ايستاده است (زيد قائم) از اين قبيل است كه واقعيت و ذات آن چيزى جز انتساب و ارتباط به موضوع و محمول نيست.
نسبت عالم امكانى به هستى واجب از قبيل نسبت وجود رابط است نه وجود رابطى يعنى موجودات امكانى چيزى جز انتساب و ارتباط به واجب الوجود نمى باشند بنابراين هيچ گونه استقلالى در واقعيت و هستى آنها منهاى وجود آفريدگار يكتا تصور نمى شود.
3. ايجاد متفرع بر وجود است
همان گونه كه ذات و هستى امكانى عين ربط و وابستگى به مبدأ اعلى است اثر و فعل او نيز همين گونه است زيرا اگر از لحاظ اثر و فعل مستقل باشد بايستى از لحاظ ذات و هستى نيز مستقل باشد و اين بر خلاف فرض است و اين ملازمه ميان ذات و اثر و وجود و ايجاد به اين خاطر است كه يك
نام کتاب : جبر و اختيار نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 1 صفحه : 431