3. بخارى نقل مى كند خدا فرشته اى را برمى انگيزد و درباره چهار موضوع به او دستور مى دهد، روزى، اجل، شقاوت و سعادت، به خدا سوگند هر يك از شما مرتكب عملى مى شود كه اهل آتش آن را انجام مى دهند، و به اندازه اى پيش مى رود كه ميان او و آتش بيش از يك ذراع فاصله نمى باشد، در اين موقع تقدير الهى سبقت مى گيرد و اين مرد، كار اهل بهشت را انجام مى دهد و وارد بهشت مى شود، بر عكس، گاهى انسان، عمل اهل بهشت را انجام مى دهد به گونه اى كه ميان او و بهشت بيش از يك يا دو ذارع فاصله نمى باشد، در اين لحظه تقدير، بر عمل پيشى مى گيرد و او كارى از كارهاى دوزخيان انجام مى دهد و وارد دوزخ مى شود.[1]

اين سنخ از احاديث در صحاح و مسانيد، بيش از آن است كه در اينجا نقل شود، شكى نيست كه اگر مضامين اينها را تصديق كنيم جز جبر نتيجه ديگرى عايد ما نمى شود، زيرا مفاد و مضمون آنها اين است كه قضاء و قدر به قدرى سرنوشت ساز است كه هرگاه انسان در يك قدمى دوزخ يا بهشت قرار گرفت و مى رفت كه از اهل يكى از آن دو بشود، قَدَر به عنوان يك عامل سرنوشت ساز و تعيين كننده از جايگاه خود حركت كرده و مسير او را عوض مى كند، و او را وارد جايگاهى مى سازد كه براى آن آفريده شده است، چقدر زيبا و شايسته بود در نقل اين احاديث، اصلى رعايت مى شد و آن عرضه احاديث بر قرآن تا محدثان اسلامى پس از نقل و ثبت در كتب حديثى، در صورت مخالفت، از پذيرفتن مضمون آن معذور باشند.

آيا مى توان گفت اين روايات با قرآن مطابق است؟ در حالى كه قرآن خود