چهار وجه ذكر نموده و مى گويد همه آياتى كه اضلال را به خدا نسبت داده است بايد به يكى از اين وجوه چهارگانه برگرداند زيرا آن اضلالى كه به شيطان و فرعون و سامرى نسبت داده شده است به هيچ وجه به خدا نسبت داده نمى شود.

وجوه چهارگانه اى كه نامبرده بيان كرده است بدين قرار است:

الف: سخت گيرى در امتحان

شكى نيست كه در امتحان هاى سخت، گروهى به گمراهى كشيده مى شوند، و البته گروهى نيز پيروز و موفق مى گردند اگر چه اين گمراهى عوامل خاصى دارد و عمده ترين آن همان سوء استفاده از حق انتخاب و عدم تصميم گيرى درست فرد گمراه است، ولى چون شخص امتحان كننده نيز در اين پديده دخالت داشته است، گمراهى را به او نسبت مى دهند مانند اين كه اگر فردى براى امتحان، نقره اى را در آتش بيفكند و ناخالصى آن ظاهر گردد مى گويند نقره خود را تباهى نمودى در حالى كه او تباهى را در آن ايجاد نكرده و تنها سبب آشكار شدن آن گرديده است اسناد ضلال به بتها نيز از همين قبيل است قرآن گفتار إبراهيم (عليه السلام) را در اين باره چنين نقل مى كند:

(رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثيراً مِنَ النّاسِ...)(ابراهيم/36).

«پروردگارا اين بتها بسيارى از مردم را گمراه كرده اند...».

شكى نيست كه عامل گمراهى آنان سبك عقلى و نا آزمودگى آنها بوده است ولى آنچه وسيله نمايان شدن گمراهى آنان گرديده، بتها بوده است.

نظير يا قريب به اين معنى است وقتى كه كسى فريفته و دلباخته جمال