مى رساند؟ البته انسان به جهت فقر و احتياجى كه دارد نمى تواند مخالف مشيت او رفتار كند امّا اگر فاعليت انسان براى حركات خود نامحدود بوده و مخالف مشيت خداوند نباشد هيچ گونه محذور منطقى براى خالقيت مطلقه او نخواهد داشت مَثَل خداوند در اين مسئله مثل مدير كارگاهى است كه اجازه تصرفات محدود در كارگاه مزبور به مدير جزء مى دهد كه آن مدير جزء نمى تواند مخالف اراده و مشيت مدير ممتاز در آن كارگاه كار كند يا نظريه اى بدهد».[1]

ولى با توجه به بحثهاى گذشته هرگز نمى توان رابطه انسان و آفريدگار جهان را با رابطه مدير جزء با مدير كل يك كارگاه مقايسه نمود، زيرا مدير جزء در آن محدوده اى كه مشغول كار و انجام وظيفه است از نظر وجود و هستى خود، هيچ گونه وابستگى به مدير كل ندارد، در حالى كه انسان علاوه بر محدوديتى كه از نظر اراده تشريعى خداوند دارد، و خواسته هاى خود را بايد با قوانين دينى هماهنگ سازد، از نظر اراده تكوينى نيز وابسته و محتاج است، و پيوسته بايد از حول و قوه خدا استمداد و استعانت جويد و اين انديشه كه انسان در كارهاى اختيارى خود از قلمرو اراده تكوينى خدا بيرون است، چيزى جز انديشه تفويض ووانهادگى انسان به خويشتن نيست كه از ديدگاه عقل و نقل مردود است.

***