نام کتاب : دين و دولت در انديشه اسلامي نویسنده : سروش، محمد جلد : 1 صفحه : 256
بگو: بىگمان، هدايت خدا، به راستى هدايت
است، و ما فرمان يافتهايم كه پروردگار جهانيان را گردن نهيم.
نتيجه طبيعى اين اصل اساسى حكومت اسلامى، آن است كه زمامدار امت
اسلام، بايد از ايمان قوى و آگاهى وسيع به قوانين مكتب برخوردار باشد؛ چه اينكه
حضرت على عليه السّلام در پاسخ به پيشنهاد زمامدارى فرمود:
... بدانيد اگر پيشنهاد شما را بپذيرم، آنگونه كه خود از حكم خدا
مىدانم، در ميان شما عمل مىكنم.[1] و پس از
قبول خلافت، در برابر اعتراض مخالفان مساوات و عدالت فرمود:
من به كتاب خدا نگاه كردم، و براساس فرمان آن، عمل كرده و به سنّت
پيامبر اقتدا نمودهام ... و دراينباره، به رأى خود نظر ندادهام.[2] چنين حاكمى، چون خود مقيّد به مكتب
و قانون الهى است، به فرماندار خود نيز دستور مىدهد كه برطبق همين قانون عمل
نمايد، كه تنها راه سعادت هركس در پيروى از قانون الهى است، و انكار يا بىاعتنايى
بدان، موجب شقاوت است:
امره .. (ب) اتبّاع ما امر به فى كتابه من فرائضه و سننه التى لا
يسعد احد الّا باتباعها و لا يشقى الّا مع جحودها و اضاعتها.[3] و همين تقيّد به قانون شرع است كه
او را از به كارگيرى روشهايى كه در ميان سياستمداران، براى ادامه حيات و تداوم
سلطه دولتى، رايج است، بازمىدارد و اين «تقيّد» را بر طولانى شدن حكومت خويش
ترجيح مىدهد. انواع مخالفتها و خطرات را براى خود مىپذيرد تا بر «اصول»، آسيبى
وارد نشود. او به مزاحمين و توطئهگران در حكومت خود مىفرمود:
من مىتوانم شما را همراه و موافق خود سازم، ولى «حفظ دين» خودم را
بر اين كار ترجيح مىدهم.