نام کتاب : دين و دولت در انديشه اسلامي نویسنده : سروش، محمد جلد : 1 صفحه : 229
ائمه عليهم السّلام است- نيز، در اختيار
پيامبر است، لذا در مجموع، نيمى از خمس، مربوط به آن حضرت است.
از نظر فقه شيعه، خمس اختصاصى به غنايم جنگى ندارد، و به همه
درآمدها، از معادن گرفته تا توليد، تجارت و كشاورزى، تعلق مىگيرد. ازاينرو،
مىتوان حدس زد كه نصف خمس (سهم پيامبر) چه رقم هنگفتى را تشكيل مىدهد. رقمى كه
در واقع، يك دهم كل ثروت و درآمد خالص يك كشور را تشكيل مىدهد.
اختصاص اين درآمد سرشار براى پيامبر چه حكمتى دارد؟ آيا در زندگى
شخصى حضرت، نياز به چنين ثروت انبوهى است؟ آيا خداوند به اين وسيله خواسته است كه
پيامبر خود را در رديف ثروتمندترين مالاندوزان جهان قرار دهد تا وى بهترين
امكانات مادّى را از اين طريق براى خويش فراهم سازد؟ و يا خمس، بودجه دولت اسلامى
است كه در برخى روايات، از آن به عنوان «وجه الاماره»[1]
تعبير شده است و اين بودجه در اختيار پيامبر اسلام قرار گرفته است تا به عنوان
رهبر امت اسلامى و زمامدار مسلمين، به مصارف خاص آن برساند؟ به تعبير ديگر، خمس
ملك شخصى حضرت نيست، بلكه بخشى از بيت المال است كه حق تصرف در آن، در جهت مصالح
عمومى جامعه، با رسول خدا است.
فرضيه اوّل كه با نظام قانونگذارى اسلام و با سيره رسول اكرم صلّى
اللّه عليه و آله و سلّم ناسازگار است، از نظر دانشمندان اسلامى، مردود است.[2]
2. انفال
يسألونك عن الانفال، قل الانفال لله و للرسول.[3] قرآن كريم تصريح مىكند كه انفال نيز- مانند اراضىاى كه بدون
لشكركشى به تصرف مسلمين درآمده، اراضى موات، معادن و ارث كسى كه وارث ندارد- از
آن