در چنين آياتى، وظايفى بر عهده مسلمانان نهاده شده است كه انجام آن بدون تشكيل دولتى مقتدر، و در دست‌داشتن تشكيلات وسيع اجرايى، امكان‌پذير نيست، و اين، خود دليل آن است كه:

اولا، اقامه دين و عينيت مكتب اسلام در ابعاد گوناگون آن، نياز به دولت اسلامى دارد.

ثانيا، مسلمانان در صورتى در انجام تكاليف خود، توفيق مى‌يابند كه دولت اسلامى تشكيل شود.

ثالثا: قيام براى تشكيل دولت اسلامى كه زمينه‌ساز تحقق احكام الهى است، بر مسلمانان لازم است.

ازاين‌رو، در تعبيرات اسلامى، از «ولايت» به عنوان يكى از اركان اسلام ياد شده است.[1] البته با توجه به شواهدى كه در همان متون وجود دارد، مقصود از ولايت، «رهبرى اجتماعى و زعامت سياسى» است، كه به عنوان «نگاهبان همه دستورات و سنت‌هاى اسلامى» معرفى شده است.[2] در برخى ديگر از اين متون دينى، از «اداى ولايت»[3] و «اقامه ولايت»[4] سخن به ميان آمده، كه نشان مى‌دهد ولايت يك وظيفه عملى است و مسلمانان بايد مانند نماز و روزه به آن مبادرت ورزند.

پس والى و امام، عهده‌دار «اقامه كتاب خدا» است و آن‌چه را دست‌هاى ستمگر نابوده كرده‌اند، او زنده و پابرجا مى‌نمايد. امام سجاد عليه السّلام در ضمن دعاهاى خويش، به نقش گسترده و مهم ولىّ حقيقى، اين‌گونه اشاره مى‌كند:

پروردگارا ... كتاب خود را با دست وى بر پاى دار، و حدود حقّه و شرايع مقدسه خويش را به دستش زنده‌ساز، و سنن سنيّه پيامبر خود را در دولتش به كار انداز، و آن‌چه را، از معروف و محمود، كه دشمنان تو پايمال ساختند، در پناهش بر كرسى نشان، و بنيان‌

[1] - ر. ك: رضا استادى، الحكومة الاسلامية فى احاديث الشيعه الاماميه، ص 7- 11.

[2] - حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 1، ص 18.

[3] - همان، ج 7، ص 123.

[4] - همان، ج 1، ص 12.