مى‌دهند. در كشورهاى اسلامى نيز اين مشكل وجود دارد و با اين‌كه حرمت ربا از مسلّمات دين اسلام به شمار مى‌رود، نظام بانك ربوى در كشورهاى اسلامى حاكم است. در اين وضعيت، همه مسلمانان به دام بانكدارى ربوى مى‌افتند.

در بخش نظرى، شهيد محمدباقر صدر سال‌ها قبل كتاب بانكدارى بدون ربا را نوشت و اين نظام را بررسى كرد، اما چنين نظامى در عمل اجرا نشده است. كتاب پيش رو نيز حركتى براى زدودن ربا از بانك‌هاست كه براى آشنايى با كتاب به محتواى آن نگاهى اجمالى مى‌اندازيم.

نيم‌نگاهى به كتاب احكام البنوك‌

كتاب احكام البنوك به درخواست برخى از مقلّدان حضرت آيت‌الله العظمى فياض- دام ظله- تأليف شده است. يكى از مقلّدان ايشان كه كارمند بانك است، در نامه‌اى مفصل از ايشان خواست تا نظريه‌هاى فقهى خود را درباره بانكدارى و كار در بانك‌هاى امروزى بيان كند.

اين كتاب از دو بخش تشكيل شده است كه نويسنده در بخش اول از اصلاح بانك ربوى و پيشنهادهاى جاى‌گزين براى رهايى از ربا سخن مى‌گويد. ايشان شش جاى‌گزين براى رهايى از ربا پيشنهاد مى‌كند كه هم از نظر اسلامى و فقهى مشكلى ندارد و هم در كاركردهاى بانك خللى ايجاد نمى‌كند. جاى‌گزين‌ها به ترتيب عبارتند از: عقد مضاربه، عقد مشاركت، عقد مرابحه، عقد وكالت، عقد سلم، فروش پول نقدى معين و مشخص به مثل آن به صورت كلى در ذمه و مانند آن.