روان‌شناسان، بيشتر بر لذّت‌هاى حسّى تأكيد دارند؛ امّا نشاط امرى غير از لذّت حسّى است. همان گونه كه پيش‌تر گذشت، آنچه در بُعد هيجانى، شادكامى به آن نياز دارد، سرزندگى، فعّال بودن و برانگيختگى است كه ضدّ خمودى و كسلى است. اين حالت، با لذّت به دست مى‌آيد؛ امّا منحصر در لذّت‌هاى مادّى و حسّى نيست و لذّت‌هاى متعالى و معنوى را نيز شامل مى‌شود. اين موضوع را به صورت مفصّل در فصل پنجم (در بحث شروط شادى و هيجان) بحث كرديم. در اين بحث، ممكن است كه هماهنگى‌هاى زيادى بين اين دو نظريه، وجود داشته باشد؛ امّا در باره حدّ و مرزهاى آنها نيز ممكن است اختلافاتى وجود داشته باشد.

چهارم. در تأمين شادى و لذّت، گاه بر عواملى تأكيد مى‌كنند كه جزء محدوديت‌هاى دين به شمار مى‌رود؛ مانند مشروبات الكلى، روابط جنسى، رقص مختلط و .... بحث مربوط به اين بخش، همان است كه در بررسى نظريه لذّت‌گرايى بيان نموديم. اسلام با لذّت و شادى موافق بوده و بر آن تأكيد دارد؛ امّا در عين حال با آن دسته از لذّت‌هاى آينده‌سوز كه شادكامى پايدار را تهديد مى‌كند نيز مخالف است و اين جز به خاطر امنيت شادكامى نيست. اين نكته را در فصل پنجم (در بحث شروط شادى و هيجان) بررسى نموديم و گفتيم كه لذّت بايد بدون پيامد منفى باشد. مشاهده كرديد كه برخى از روان‌شناسان مانند (آلان كار) نيز به صورت اصولى با اين منطق موافق هستند، هر چند ممكن است در مصاديق آن اختلافاتى وجود داشته باشد كه طبيعى است. بديهى است مطمئن‌ترين منبع براى تعيين محدوديت‌هاى شادى و لذّت، دين است كه بدون تأثير از عوامل درونى و بيرونى، تنها به صلاح انسان مى‌انديشد.

همچنين شرط ديگرى به نام «فراگير بودن» در منابع اسلامى وجود داشت كه بر لذّت‌هاى معنوى نيز تأكيد داشت و ما آن را در همان بحث تبيين نموديم. به نظر مى‌رسد كه بحث مذهب در عوامل لذّت را مى‌توان ناظر به همين شرط دانست. البته بديهى است كه گاه ممكن است ميان عمق و گستره آنچه در منابع اسلامى آمده با آنچه روان‌شناسى به آن پرداخته، تفاوت‌هاى زيادى وجود داشته باشد.

پنجم. در بحث رضامندى، به دو دسته از عوامل اشاره شد: يكى عوامل عينى و ديگرى عوامل غير عينى. وى در زمره عوامل عينى، مواردى را مطرح مى‌كند كه با آنچه در مطالعات اسلامى به دست آمده، هماهنگ است و ما از آنها به عنوان امكانات مادى زندگى ياد كرديم. در معارف اسلامى، عواملى براى سعادت نام برده شده‌اند كه جزء امور مادى به شمار مى‌روند؛ مانند: مسكن، وسيله نقليه، كار و ديگر امكانات مادى زندگى. دقّت در مواردى كه آرگايل و آلان كار مطرح كرده‌اند، نشان مى‌دهد كه تمام اينها از امورى هستند كه در منابع اسلامى، ريشه و سابقه طولانى دارند. تطبيق مواردى كه اين روان‌شناسان بيان نموده‌اند با آنها، بحث را طولانى مى‌كند.