بهزيستى‌درمانى، هم بر روى جمعيت‌هاى بالينى و هم بر روى جمعيت‌هاى غيربالينى به كار گرفته شده است‌[2067] و تماماً نشان‌دهنده آثار مثبت اين رويكرد درمانى است. سليگمن و همكاران بويژه از تأثير اين رويكرد بر روى بيماران مبتلا به اختلال عاطفى و درمان موفّقيت‌آميز آنها ياد مى‌كنند؛ زيرا با استفاده از اين رويكرد- كه تكميل‌كننده روان درمانى يا درمان‌هاى دارويى است-، بيمار درمان مى‌شود و در حيطه‌هاى شش‌گانه موردنظر و به طور كلّى در ارزيابى كلّى زندگى (شادكامى) از نظر روان‌شناختى، احساس خشنودى و رضايت بيشترى مى‌كند.[2068]

بررسى و مقايسه‌

در باره اين نظريه، مباحثى وجود دارد كه در چند بند به بررسى آنها مى‌پردازيم:

يكم. آلان كار، الگوى دو مؤلّفه‌اى را براى شادكامى ارائه نمود و آرگايل نيز كه بر الگوى سه مؤلّفه‌اى تصريح داشت، در عمل، دو مؤلّفه را مدّ نظر قرار داد. به نظر مى‌رسد كه اين الگو با كمى تفاوت، به صورت كلّى با الگوى استخراج شده از منابع اسلامى، سازگار است. تنها تفاوت كلّى آنها در مؤلّفه هيجانى است كه در منابع اسلامى «نشاط» قرار دارد و در الگوهاى اين محقّقان، لذّت و هيجان مثبت. لازم به يادآورى است كه محقّق، بر اساس مطالعات اوّليه خود، در آغاز الگوى آرگايل را سه مؤلّفه‌اى مى‌شناخت و پيش از بررسى‌هاى دقيق‌تر در الگوى وى و دست يافتن به الگوى دو مؤلّفه‌اى آلان كار، به اين نتيجه رسيده بود كه الگوى شادكامى در اسلام، دو مؤلّفه‌اى و مركّب از نشاط و رضامندى (با تعريف اسلامى‌اش) است. از اين رو، دستيابى به اين الگو بدون سوگيرى از الگوهاى ديگران بوده است.

دوم. اين نظريه، از يك سو لذّت نظريه لذّت‌گرايان را دارد، همچنين از سوى ديگر، از آن جا كه وى لذّت را مربوط به بُعد هيجانى انسان مى‌داند و بر تأمين هيجانات مثبت تأكيد دارد، با نظريه هيجان‌هاى مثبت نيز هماهنگ است؛ امّا شادكامى را منحصر به آن نمى‌داند و بر اين باور است كه‌

شادكامى، گذشته از لذّت، به عناصر ديگرى هم نياز دارد و اين يك تغيير و پيشرفت به شمار مى‌رود. وى در بُعد رضامندى، آن را يك مسئله شناختى مى‌داند و هر چند عوامل عينى را در رضامندى بى‌تأثير نمى‌داند؛ امّا بر عوامل غير عينى، تأكيد جدّى دارد كه از اين جهت نيز با نظريه بهزيستى روانى، همسوست.

سوم. مؤلّفه شادى و لذّت، با آن چيزى كه بر اساس مطالعات اسلامى از آن به عنوان «نشاط» ياد كرديم، بسيار نزديك است. البته نشاط، با لذّت متفاوت است. در بحث لذّت، اين گروه از

[2067]. رويينى وفاو، 2004؛ به نقل از براتى، 1388.

[2068]. سليگمن، رشيد و پاركز، 2006؛ به نقل از براتى، 1388.