سختى‌ها را به وجود مى‌آورد و زندگى را تحمّل‌پذير مى‌سازد، پذيرش اين واقعيت است كه سختى‌ها اجتناب‌ناپذيرند. اگر انسان بداند كه دنيا جاى راحتى نيست، راحت زندگى مى‌كند و از ناملايمات، به تنگ نمى‌آيد. پيامبر (ص) در اين باره مى‌فرمايد:

أيهَا النّاسُ! هذِهِ دارُ تَرَحٍ لا دارُ فَرَحٍ ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ، فَمَن عَرَفَها لَم يفرَح لِرَجاءٍ ولَم يحزَن لِشَقاءٍ.[1329]

هان اى مردم! اين [دنيا]، خانه رنج است، نه خانه سرور، و خانه‌اى است پيچيده، نه خانه‌اى ساده. از اين رو، هركس آن را بشناسد، با برآورده شدن آرزويى، مسرور نمى‌شود و با ناكام شدن، محزون نمى‌گردد.

در اين بيان نورانى، پيامبر (ص)، نخست به معرّفى واقعيت دنيا مى‌پردازد و سپس به نقش شناخت از اين واقعيت اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد كه هماهنگى شناخت انسان با واقعيت دنيا، موجب مى‌گردد كه نه از خوشى‌هايش سرمست شويم و نه از ناخوشى‌هايش غمين و افسرده. بنا بر اين، اگر انسان بپذيرد كه سختى‌ها جزء اجتناب‌ناپذير زندگى اند، بهتر مى‌تواند با آنها كنار آيد و موقعيت ناخوشايند را مديريت نمايد.

د- تصحيح الگوى مواجهه نخستين‌

از مسائلى كه در آغاز يك مشكل وجود دارد، مواجهه نخستين با آن است. اين كه چگونه با ورود مشكل مواجه شويم، نقش مهمى در كاهش يا افزايش فشار روانى آن موقعيت دارد. بايد ديد مواجهه كاهنده و مواجهه افزاينده كدام اند. به همين جهت، تصحيح الگوى مواجهه نخستين و استفاده از الگوى مناسب، ضرورى خواهد بود كه در ادامه به بررسى اين موضوع مى‌پردازيم.

مواجهه غلط: سختى‌ستيزى‌

هنگام بروز مشكلات، معمولًا انسان با اصل آن و ورودش به زندگى مخالفت مى‌كند و براى برگرداندن آن به مبارزه مى‌پردازد. اين در حالى است كه سختى‌ها برگشت‌ناپذيرند. اين ناهماهنگى ميان واقعيت و واكنش، موجب افزايش فشار روانى مى‌گردد و نارضايتى را به دنبال مى‌آورد. بنا بر اين، بخشى از افزايش فشارهاى روانى و درد و رنج موقعيت، مربوط به همين نوع واكنش‌هاست.

[1329]. اعلام الدين، ص 343؛ بحار الأنوار، ج 77، ص 187، ح 35.