از روزى كسب شده داريم، نقش مهمّى دارد. بنا بر اين بايد احساسمان خود را به درستى تنظيم نماييم تا موجب رضامندى گردد.

روش غلط: منطق «حرص»

از عوامل مزاحم رضامندى، حرص است. «حرص» يعنى حالت زياده‌خواهى بى‌پايان كه با هيچ چيز، سير نمى‌شود. كسى كه به كفافْ راضى نباشد، دچار زياده‌خواهى مى‌شود. از اين رو، امام على (ع) مى‌فرمايد:

لا تُطمِعَنَّ نَفسَك فى ما فَوقَ الكفافِ فَيغلِبَك بِالزِّيادَةِ.[1186]

هرگز خود را به بيش از حدّ كفاف، در طمع نينداز؛ مبادا كه با زياده‌خواهى بر تو چيره شود.

تفاوت فرد قانع با فرد حريصِ ناراضى، در احساس آرامشى است كه فرد قانع، از آن بهره‌مند است و فرد حريص، از آن محروم. نه حرص زدنِ حريص بر ميزان روزى او افزوده است و نه قناعت قانع، روزى كمترى نصيب وى كرده است. پس اگر انسان به آنچه تعيين شده، راضى باشد، از نعمت آرامش نيز برخوردار خواهد شد؛ چيزى كه فرد حريص از آن محروم است. پيامبر (ص) مى‌فرمايد:

ألا وإنَّ لِكلِّ امرِى رِزقاً هُوَ يأتيهِ لا مَحالَةَ، فَمَن رَضِى بِهِ بورِك لَهُ فيهِ ووَسِعَهُ ومَن لَم يرضَ بِهِ لَم يبارَك لَهُ فيهِ ولَم يسَعهُ.[1187]

آگاه باشيد كه براى هر كس، روزى‌اى هست كه به ناچار به او مى‌رسد. پس اگر كسى به آن راضى باشد، مايه بركت او مى‌شود و نيازهايش را فرا مى‌گيرد، و كسى كه به آن راضى نباشد، مايه بركت او نمى‌شود و نيازهايش را فرا نمى‌گيرد.

از اين‌رو، نياز انسان به قناعت، بيشتر از نياز او به حرص و طمع است.[1188] هرچه انسان، حريص‌تر شود، به همان اندازه از آرامش، دور شده است. راهى كه حريص مى‌پيمايد، به وادى آرامش ختم نمى‌شود[1189] و نه تنها از آن برخوردار نمى‌گردد، بلكه آن مقدارى را هم كه دارد، از دست مى‌دهد. شخص حريص، از جهت آرامش روحى و لذّت زندگى، انسانى «محروم» محسوب مى‌شود. امام صادق (ع) مى‌فرمايد:

[1186]. غرر الحكم، ح 10289.

[1187]. أعلام الدين، ص 342؛ مستدرك الوسائل، ج 13، ص 29، ح 14652.

[1188]. امام على( ع): إنَّكُم إلَى القَنَاعَةِ بِيَسيرِ الرِّزقِ أحوَجُ مِنكُم إلَى اكتِسابِ الحِرصِ فِى الطَّلَبِ( غرر الحكم، ح 8985؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 174).

[1189]. امام على( ع): لا يلقَى الحَريصُ مُستَريحاً( غرر الحكم، ح 6601؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 537).