نيست. به همين جهت، معصومان (عليهم السلام) در كنار توكّل و اعتماد به خدا، مردم را به تلاش نيز دعوت مى‌كردند و اشتباهات آنان در اين زمينه را تصحيح مى‌نمودند. روزى علاء بن كامل، خدمت امام صادق (ع) مى‌رسد و رو به روى ايشان مى‌نشيند و مى‌گويد: دعا كن كه خدا روزى خوبى به من دهد. امام (ع) به وى فرمود:

لا أدعو لَك! اطلُب كما أمَرَك اللَّهُ عَزَّوجَلَّ.[1176]

براى تو دعا نمى‌كنم؛ روزى را طلب كن، همان گونه كه خداوند عزوجل، تو را به آن فرمان داده است.

در قرآن كريم، خداوند به مسلمانان دستور مى‌دهد كه پس از نماز، به كسب روزى بپردازند[1177] و كسانى را كه چنين مى‌كنند، مى‌ستايد[1178] و مى‌فرمايد: خداوند درياها را مسخّر شما قرار داد، تا كشتى‌ها را روى آن حركت دهيد و كسب روزى كنيد.[1179] بنا بر اين، تلاش براى كسب روزى، هيچ منافاتى با ديندارى، توكل، تقوا و دعا ندارد.

وقتى كسى براى كسب روزى خداوند تلاش كند، با كسب روزى، آرامش مى‌يابد. پيامبر (ص) در اين باره مى‌فرمايد:

إنَّ النَّفسَ إذا أحرَزَت قوتَهَا استَقَرَّت.[1180]

به درستى كه هرگاه روزى انسان تأمين شود، نفْس آرام مى‌گيرد.

سلمان فارسى، تربيت شده پيامبر اسلام (ص) است. امام باقر (ع) از قول وى چنين نقل مى‌فرمايد:

إنَّ النَّفسَ قد تَلتاثُ عَلى صاحِبِها إذا لَم يكن لَها مِنَ العَيشِ ما تَعتَمِدُ عَلَيهِ، فَإِذا هِى أحرَزَت مَعيشَتَهَا اطمَأَنَّت.[1181]

به درستى كه نفْس، وقتى چيزى در زندگى نداشته باشد كه بر آن تكيه كند، با بى‌قرارى اصرار مى‌كند و آن گاه كه زندگى‌اش تأمين شود، آرامش مى‌يابد.

امام باقر (ع) و امام صادق (ع) تا قوت سالشان را تأمين نمى‌كردند، به دنبال خريدن چيز ديگرى نمى‌رفتند. امام رضا (ع) در تبيين تأثير اين امر مى‌فرمايد:

[1176]. الكافى، ج 5، ص 78، ح 3.

[1177].\i( فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ)\E( سوره جمعه، آيه 10).

[1178].\i( وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ)\E( سوره مزمل، آيه 20).

[1179].\i( اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ)\E( سوره جاثيه، آيه 12).

[1180]. الكافى، ج 5، ص 89، ح 2؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 166، ح 3619.

[1181]. الكافى، ح 3؛ تحف العقول، ص 351.