بى‌نيازى، خداوند متعال است. لذا كسى كه از خدا احساس بى‌نيازى كند، غنى نيست و كسى كه به خدا احساس نياز كند، فقير نيست.[1157] همين اشتباه، موجب ناكامى، و در نهايت، نارضايتى مى‌شود.

روش صحيح: استغنا به خدا

خِرد مى‌گويد كه بى‌نيازى را بايد از كسى كه غنى است، كسب كرد. پيش‌تر گذشت كه غنى مطلق، خداوند است.[1158] اين، واقعيتى در جهان هستى است. بنا بر اين، در بى‌نيازى طلبى بايد هماهنگى با اين واقعيت را مورد توجّه قرار داد. بر اين اساس بايد بى‌نيازى را از خدا خواست.

در قرآن كريم، تصريح شده كه انسان، به خداوند نيازمند است:

(أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ.[1159] اى مردم! شما به خدا نيازمنديد و خدا همان غنى ستوده است).

يا در آيه‌اى ديگر مى‌فرمايد:

(وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ.[1160] خداوند، غنى است و شما فقيران).

به همين جهت، خود خداوند متعال تصريح مى‌كند كه همه فقيرند، جز كسانى كه من آنان را غنى كرده باشم.[1161] اگر تو مرا بپذيرى، قلبت را از احساس بى‌نيازى پر مى‌كنم و احساس نيازمندى را از برابر دو چشم تو برمى‌گيرم و امورت را كفايت مى‌كنم تا هر روز را با بى‌نيازى صبح كنى و اگر از من روى برگردانى، احساس بى‌نيازى را از قلب تو برمى‌گيرم و احساس فقر و نيازمندى را در برابر ديدگانت قرار مى‌دهم و امورت را نابه‌سامان مى‌كنم، به گونه‌اى كه هر روز را با فقر صبح كنى![1162] كسى كه از خدا بى‌نيازى طلب كند، همانند او خواهد شد و كسى كه به ديگران اظهار نياز كند، اسير آنان خواهد شد.[1163] لذا كسى كه از خدا احساس بى‌نيازى كند، غنى نيست و كسى كه به خدا احساس نياز كند، فقير نيست.[1164]

[1157]. مجلسى فى صحيفة إدريس النبى( ع): لا غِنىَ لِمَن استَغنىَ عَنّى، ولا فَقرَ بِمَن افتَقَرَ إلَىَّ( بحار الأنوار، ج 95 ص 462).

[1158]. ر. ك: عوامل تسهيل كننده، تنظيم تكيه‌گاه.

[1159] سوره فاطر، آيه 5.

[1160] سوره محمّد، آيه 38.

[1161]. پيامبر خدا( ص): قال الله- جلّ جلاله-: عِبادِى! كُلُّكُم ضالٌّ إلّا مَن هَدَيتَهُ، وكُلُّكُم فَقيرٌ إلّا مَن أغنَيتُهُ، وكُلُّكُم مُذنِبٌ إلّا مَن عَصَمتُهُ( كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 397، ح 5848).

[1162]. پيامبر خدا( ص): يَقولُ اللهُ عزوجل: ابن آدَمَ، إن تُقبِل قِبَلى أملَأُ قَلبَكَ غِنىً وأنزَعُ الفَقرَ مِن بَينِ عَينَيكَ وأكُفُّ عَلَيكَ صَنعَتَكَ فَلا تُصبِحُ إلّا غَنياً، وإن أدبَرتَ أو وَلَّيتَ عَنّى نَزَعتُ الغِنى مِن قَلبِكَ وجَعَلتُ الفَقرَ بَينَ عَينَيكَ وأفسَدتُ عَلَيكَ صَنعَتَكَ فَلا تُصبِحُ إلّا فَقيراً( الفردوس، ج 5 ص 234 ح 8050).

[1163]. امام على( ع): استَغنِ بِاللهِ عَمَّن شِئتَ تَكُن نَظيرَهُ، واحتَج إلى مَن شِئتَ تَكُن أَسيرَهُ( كنز الفوائد، ج 2، ص 194).

[1164]. مجلسى فى صحيفة إدريس النبى( ع): لا غِنى لِمَن استَغنى عَنِّى، ولا فَقرَ بِمَنِ افتَقَرَ إلىَّ( بحار الأنوار، ج 95 ص 462).