پيامبر (ص) به دو تن از فرزندان خالد مى‌فرمايد:

لا تَأيسا مِنَ الرِّزقِ ما تَهَزهَزَت رُؤوسُكما، فَإنَّ الإِنسانَ تَلِدُهُ امُّهُ أحمَرَ لَيسَ عَلَيهِ قِشرَةٌ، ثُمَّ يرزُقُهُ اللَّهُ عزّ وجلّ.[1152]

تا وقتى سر شما حركت مى‌كند، از روزى، نااميد نباشيد؛ چه اين‌كه انسان را مادرش سرخ و بدون پوست مى‌آفريند، سپس خداوند عزّ وجلّ، او را روزى مى‌دهد.

اين، واقعيت نظام روزى است. اگر به اين واقعيتْ باور داشته باشيم، راحت زندگى مى‌كنيم. اگر بدانيم كه روزى ما تعيين شده است و هيچ كس نمى‌تواند از آن بكاهد و هيچ قدرتى نمى‌تواند مانع آن شود، آن گاه احساس راحتى مى‌كنيم و مى‌توانيم از زندگى خود لذّت ببريم. امام على (ع) مى‌فرمايد:

مَن وَثِقَ بِأَنَّ ما قَدَّرَ اللَّهُ لَهُ لَن يفوتَهُ استَراحَ قَلبُهُ.[1153]

كسى كه مطمئن باشد آنچه خدا براى او مقدّر كرده، از بين نمى‌رود، دلش آرام مى‌گيرد.

ابان بن حمران مى‌گويد: روزى كسى خدمت امام صادق (ع) رسيد و گفت: موعظه‌اى به من بياموز. امام (ع) به وى فرمود:

إن كانَ اللَّهُ تَبارَك وتَعالى قَد تَكفَّلَ بِالرِّزقِ فَاهتِمامُك لِماذا؟[1154]

اگر خداوند تبارك و تعالى متكفّل روزى شده، پس اندوه تو براى چيست؟!

بنا بر اين، يكى از ابعاد اين بسته، باور به روزى‌رسانى خداوند متعال است. اين، يكى از مصاديق همان چيزى است كه پيش‌تر از آن به عنوان اسناد[1155] و همچنين توكل‌[1156] ياد كرديم.

سه. اصلاح منبع استغنا

انسان، موجودى نيازمند و طالب بى‌نيازى است كه اگر به آن برسد، به احساس خوشايند رضامندى دست خواهد يافت. به همين جهت، مسئله‌اى كه رخ مى‌نمايد، «بى‌نيازى طلبى» است. غنا و بى‌نيازى، يك منبع نياز دارد. از پرسش‌هاى اساسى، اين است كه منبع غنا چيست و بى‌نيازى را بايد از كجا تأمين كرد؟

روش غلط: استغنا از غير خدا

برخى در تشخيص منبع بى‌نيازى، دچار اشتباه مى‌شوند و سراغ غير خدا مى‌روند و چيزهايى مانند پول و عوامل مادى ديگر را منبع بى‌نيازى خود مى‌دانند. اين در حالى است كه تنها منبع غنا و

[1152]. مسند ابن حنبل، ج 3، ص 469؛ سنن ابن ماجة، ج 2، ص 1394، ح 4165؛ تنبيه الخواطر، ج 1، ص 168.

[1153]. غرر الحكم، ح 1849؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 438.

[1154]. كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 392، ح 5836؛ الأمالى، صدوق، ص 7، ح 5.

[1155]. ر. ك: همين فصل، اصلاح اسناد.

[1156]. ر. ك: همين فصل، تنظيم تكيه‌گاه.