طبقه‌بندى مصداق‌ها

از آن جا كه مصاديق برخوردارى، از سويى با يكديگر تداخل دارند و از سوى ديگر، طيف گسترده‌اى را شامل مى‌شوند، بايد تفكيك و طبقه‌بندى شوند تا فهرستى از امكانات لازم براى زندگى، به دست آيد و در سايه آن، در مرحله داشته‌شناسى، به ارزيابى درست از موقعيتْ پرداخته شود.

طبقه يك: امكانات مادى‌

مراد از امكانات مادى، مواردى هستند كه به بُعد مادى زندگى نظر داشته، بيشتر جنبه سخت‌افزارى دارند. اين موارد در متون دينى، عبارت اند از:

1. نعمت وجود؛ پايه نخست هر تنعّم و التذاذى، وجود است. همين كه هستيم، خود يك نعمت است.

2. آفرينش نيكو و هماهنگ انسان؛ خداوند متعال، انسان را به بهترين شكل آفريد و ساختمان بدن او را متناسب با زندگى يك انسان، طراحى نمود. اين آفرينش، دقيقاً متناسب با نيازهاى انسان است.

3. روزى؛ از نيازهاى نخستين، روزى و تأمين مخارج زندگى است. خداوند متعال، روزى انسان را مى‌دهد. اگر او چنين نمى‌كرد، انسان به تنهايى قادر به تأمين روزى خود نمى‌بود.

4. شغل و كار؛ داشتن شغل براى تأمين روزى، نعمتى ديگر است. كار، موجب تأمين روزى مى‌گردد. البته اگر كار فرد در وطن باشد (كه نياز به تحمّل رنج سفر نباشد) و صاحب‌كار وى فردى قدرشناس باشد، بر درجه اهميت اين نعمت افزوده مى‌شود. گاه فرد، خود صاحب‌كار است كه بهترين وضعيت است؛ امّا اگر براى ديگران كار مى‌كند، از ويژگى‌هاى مهم اين است كه روزى او در دست نيكوكاران و انسان‌هاى شريف باشد.

5. مال؛ داشتن مال از نعمت‌هاى زندگى است كه موجب تهيه امكانات لازم براى شخص مى‌گردد.

6. مسكن؛ يكى از نيازمندى‌هاى انسان، «مكان» زندگى است. بشر، به خانه‌اى نياز دارد تا در آن آرام گيرد. 12[1046] اين كه انسان، پايگاه ثابتى داشته و از خانه به دوشى درآيد، يكى از امكانات لازم‌

[1046] 12. در ادبيات عرب، از خانه، به« مسكن» تعبير مى‌شود كه از ماده« سَكنَ» به معناى سكون و آرامش گرفته شده است( الصحاح، ج 5، ص 2136، ماده« سكن»؛ لسان العرب، ج 13، ص 211 ماده« سكن»).