همچنين ايشان در كلام ديگرى مى‌فرمايد:

مَن عَرَفَ الدُّنيا لَم يحزَن عَلى ما أصابَهُ.[819]

كسى كه دنيا را بشناسد، به خاطر مصيبت‌هاى آن، غمگين نمى‌شود.

مصيبت‌ها و بلاها از زمينه‌هاى بسيار مهم در نارضايتى اند. اندوه و افسردگى و نارضايتى، از پيامدهاى بلاهاى زندگى به شمار مى‌روند و امام على (ع) بر اين اصل تأكيد دارد كه اگر كسى دنيا را آن گونه كه هست بشناسد، از سختى‌هاى آن، اندوهگين و ناراضى نمى‌شود. ايشان نمى‌فرمايد كه دنيا بايد جاى خوشى‌ها باشد و آن را بايد پُر از خوشى و راحتى تصوّر كنيد؛ بلكه مى‌فرمايد اگر دنياشناسى‌تان واقعى باشد، با وجود سختى‌ها و با اقرار به وجود آنها، باز هم احساس ناراحتى و نارضايتى به شما دست نخواهد داد. آموزه‌هاى زندگى‌ساز دين، انسان را به گونه‌اى تربيت مى‌كند كه در اوج سختى‌ها و در عمق گرفتارى‌ها نيز نااميد و افسرده نخواهد شد.

واقعيت‌شناسى، لازمه هماهنگ‌سازى‌

بر اساس آنچه گذشت، زندگى دنيا قوانينى دارد كه بايد آنها را شناخت تا انسان، خود را با آن هماهنگ سازد. بنا بر اين، يكى از ضرورت‌هاى رضامندى، شناخت قوانين و واقعيت‌هاى حاكم بر زندگى است. اين قوانين، توسط ما وضع نشده‌اند و به دلخواه ما نيز تغيير نخواهند كرد. اگر انسان از آنها آگاهى يابد و بر اساس آن، انتظارات و رفتار خود را تنظيم كند، ناراضى نخواهد بود. شناخت واقعيت‌هاى الهى، گاه در ادبيات دين با تعبير «يقين» به كار مى‌رود. بر اساس برخى روايات اسلامى، نارضايتى، ريشه در ضعف يقين دارد. پيامبر (ص) در تبيين رابطه ميان يقين با رضامندى، به قوانين تنظيم شده از سوى خداوند متعال در اين باره اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد:

إنَّ اللَّهَ بِحُكمِهِ وفَضلِهِ جَعَلَ الرَّوحَ وَالفَرَحَ فِى اليقينِ وَالرِّضا، وجَعَلَ الهَمَّ وَالحُزنَ فِى الشَّك وَالسَّخَطِ.[820]

همانا خداوند با حكمت و فضل خودش، آسايش و شادمانى را در يقين و رضا قرار داده است و اندوه و حزن را در شك و نارضايتى.

باور به واقعيت‌هاى هستى، موجب رضامندى مى‌گردد و رضامندى، آسودگى و شادمانى را به دنبال دارد. پس مى‌توان گفت كه يقين، بهترين دفع‌كننده اندوه است. امام على (ع) در اين باره مى‌فرمايد:

[819]. غرر الحكم، ح 2258؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 435.

[820]. تحف العقول، ص 6. نيز، ر. ك: الكافى، ج 2، ص 57، ح 2.