درمان مى‌سازد.[768] همچنين انسان‌ها از ترك دعا پرهيز داده شده‌اند[769] و خستگى از دعا[770] و ناتوانى در دعا كردن،[771] مورد سرزنش قرار گرفته است.

پيش‌دستى در دعا

آنچه در اجابت دعا و برآورده شدن نيازها مهم است، دعاى هنگام خوشايند است كه در ادبيات دين، از آن به عنوان‌ «التقدم فى الدعاء پيش‌دستى در دعا كردن»[772] ياد مى‌شود. همان گونه كه پيش‌تر گذشت، افراد فقط هنگام ناخوشايند دعا مى‌كنند و در خوشايند، ارتباطى با خداوند ندارند.[773] اين، عامل ناكامى در دعاست. بايد در خوشايند نيز اهل دعا بود تا در ناخوشايند، انسان، بهتر مورد توجّه خداوند قرار گيرد. پيامبر خدا (ص) در اين باره مى‌فرمايد:

احفَظِ الله يحفَظك، وَاحفَظِ اللهَ تَجِدهُ أمامَك، تَعَرَّف إلَى اللهِ عزّ وجلّ فِى الرَّخاءِ يعرِفك فِى الشِّدَّةِ، إذا سَأَلتَ فَاسأَلِ الله، وإذَا استَعَنتَ فَاستَعِن بِاللهِ عزوجل.[774]

خدا را پاس بدار، تا تو را پاس بدارد و خدا را پاس بدار، تا او را در برابر خود بيابى. در هنگام آسايش، خدا را بشناس، تا در هنگام سختى، او تو را بشناسد. هرگاه چيزى خواستى، از خدا بخواه و هرگاه كمكى طلبيدى، از خداوند عزّ وجلّ بطلب.

در حديث ديگرى كه از ايشان نقل شده، تصريح مى‌فرمايد:

مَن سَرَّهُ أن يستَجيبَ الله لَهُ عِندَ الشَّدائِدِ وَالكرَبِ، فَليكثِرِ الدُّعاءَ فِى الرَّخاءِ.[775]

هر كه خوش دارد كه خداوند، در سختى‌ها و گرفتارى‌ها دعايش را بپذيرد، در هنگام آسايش، بسيار دعا كند.

هرگاه بنده در هنگام آسايش، پروردگارش را ياد كند، خداوند، در هنگام گرفتارى به يارى‌اش مى‌آيد.[776] اين يك اصل است كه هر كس پيش از آن كه بلا و گرفتارى‌اى بر او فرود آيد، دعا كند،

[768]. ر. ك: همان، ص 92، ح 128 و 129( الشفاء من كل داء).

[769]. ر. ك: همان، ص 94، ح 130- 139( التَّحذيرُ مِن تَرك الدُّعاءِ).

[770]. ر. ك: همان، ص 98، ح 140 و 141( ذَمُّ المَلالِ مِنَ الدُّعاءِ).

[771]. ر. ك: همان، ص 100، ح 142- 144( ذَمُّ العَجزِ عَنِ الدُّعاءِ).

[772]. ر. ك: همان، ج 1، ص 38.

[773]. ر. ك: فصل ششم، الگوهاى واكنش منفى.

[774]. كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 412، ح 5900؛ الأمالى، طوسى، ص 536، ح 1162؛ المستدرك على الصحيحين، ج 3، ص 623، ح 6303 و ص 624، ح 6304.

[775]. سنن الترمذى، ج 5، ص 462، ح 3382؛ مسند أبى يعلى، ج 6، ص 42، ح 6365؛ المستدرك على الصحيحين، ج 1، ص 729، ح 1997؛ الكافى، ج 2، ص 472، ح 4؛ مكارم الأخلاق، ج 2، ص 11، ح 1999.

[776]. پيامبر خدا( ص): إذا ذَكرَ العَبدُ رَبَّهُ عز و جل فِى الرَّخاءِ، أغاثَهُ عِندَ البَلاءِ( الدعاء، ص 35، ح 46؛ حلية الأولياء، ج 1، ص 270).