وى براى يافتن آيات و روايات، بيش از سى كليدواژه را معرفى كرده است؛ ولى مشخص نيست چه توجيهى دارد و بر چه اساسى اين واژه‌ها انتخاب شده‌اند كه اين به دليل فقدان پايه و چارچوب نظرى مشخّص است. البته كار ايشان در حدّ خود قابل تقدير است؛ امّا نمى‌تواند مورد اتّكا قرار گيرد؛ بويژه كه ايشان آزمونى براى سنجش شادكامى ارائه كرده‌اند كه در اين مسئله بايد با احتياط عمل نمود.

كار نقلى- تحليلى ديگرى كه صورت گرفته و تا حدود زيادى به اين موضوع نزديك است، كتاب رضايت از زندگى، اثر نگارنده است كه در سال 1374 چاپ شده است. اين بررسى، بدون آگاهى نگارنده از مباحث روان‌شناسى مثبت‌گرا در باره شادكامى، به بررسى رضايت از زندگى از ديدگاه اسلام پرداخته و عوامل آن را در سه بخش: باورهاى رضامندى، زمينه‌هاى رضامندى و مهارت‌هاى مقابله با فشارهاى روانى، دسته‌بندى كرده است. هر چند اين بررسى، آموزه‌هاى پراكنده اسلامى در اين موضوع را تا حدودى نظم بخشيد و جايگاه آنها را در زندگى مشخّص ساخت و راه‌كارهايى را براى افزايش رضامندى و مهار فشارهاى روانى ارائه كرد، امّا فاقد مبناى تئوريك و سازه مشخّص بود و در عين حال، كاستى‌هايى نيز در آن به چشم مى‌خورد. در اين اثر، گزاره‌هاى پراكنده، در قالب عوامل، نظم يافته بودند؛ امّا اين عوامل متعدّد، فاقد مبنايى مشخّص بودند. همچنين به صورت مشخّص، شادكامى، مورد بررسى قرار نگرفته بود و سازه‌اى براى آن معرفى نشده بود. به همين دو دليل و برخى محدوديت‌ها، حجم و گستره متون بررسى شده نيز با كاستى‌هايى رو به رو بود.

همه اين امور نشان مى‌دهد كه اين بخش از معارف اسلامى، نيازمند پژوهشى جدّى و عميق است كه همه ابعاد شادكامى را بررسى نمايد و با كشف سازه، مبنا و عوامل آن، الگويى اسلامى از شادكامى ارائه نمايد. از اين رو، پژوهش حاضر به اين ضرورت پاسخ داده و بر آن است تا الگوى اسلامى شادكامى را ارائه و تبيين نمايد.

3. پيشينه پژوهش‌

از آن‌جا كه اين پژوهش، در باره شادكامى در اسلام و روان‌شناسى مثبت‌گراست، لازم است پيشينه روان‌شناسى مثبت‌گرا، پيشينه شادكامى در روان‌شناسى، و پيشينه مطالعات اسلامى در اين باره بررسى شوند. از اين رو، در ادامه به اين چند مورد مى‌پردازيم.

الف- پيشينه روان‌شناسى مثبت‌گرا

كريستوفر پترسون‌[47] در كتاب مبانى روان‌شناسى مثبت‌گرا،[48] معتقد است كه روان‌شناسى مثبت‌گرا

[47].Peterson ,C .

[48].a primer in positive psychology .