ب- ايمان و رضامندى‌

از مفاهيمى كه اين حقيقت را بيان مى‌كند، ايمان است. ايمان به خدا از امور مهمّى است كه موجب رضامندى در همه ابعاد آن مى‌شود. در برخى روايات، رابطه مستقيم ايمان و عنوان عام «رضا» مطرح شده و در برخى ديگر، به مؤلّفه‌هاى رضا (يعنى شكر و صبر) پرداخته شده است. در باره گروه نخست مى‌توان به روايتى از پيامبر خدا (ص) اشاره كرد كه رضا را يكى از اجزاى ده‌گانه ايمانْ معرّفى نموده است.[461] جالب اين كه در اين حديث تصريح شده كه هر كدام كه نباشند، ساختار ايمان به هم مى‌ريزد. پس در صورت نبود رضامندى، ساختار ايمان به هم خواهد ريخت.

امام على (ع) نيز چهار ركن براى ايمان معرفى مى‌نمايد كه يكى از آنها رضامندى است‌[462] و در جاى ديگرى، از آن به عنوان «برترينْ ايمان»،[463] «كمال دين»[464] و «ريشه دين»،[465] ياد مى‌كند. امام صادق (ع) ايمان را به اجزا و ابعاد انسان تقسيم نموده و سهم قلب را اقرار به خدا و شناخت و باور و رضامندى دانسته است.[466]

اين موضوع بدان حد اهميت دارد كه در برخى روايات، از قول خداوند تصريح شده كه اگر كسى به تقدير الهى ايمان ندارد و از قضاى او راضى نيست، خداى ديگرى براى خود برگزيند! پيامبر خدا (ص) مى‌فرمايد:

قالَ اللهُ جَلَّ جَلالُهُ: مَن لَم يرضَ بِقَضائى ولَم يؤمِن بِقَدَرى، فَليلتَمِس إلها غَيرى![467]

خداوند- كه عظمتش بشكوه باد- فرمود: «هر كس به قضاى من خشنود نباشد و به قَدَر من ايمان نياورد، بايد در پى خدايى غير از من باشد!».

بنا بر اين، از همه آنچه گذشت، روشن مى‌گردد كه باور راستين به خداوند متعال، موجب رضامندى از قضاى الهى مى‌گردد.

[461]. پيامبر خدا( ص): الإِيمانُ فى عَشَرَة: المَعرِفَة وَالطّاعَة، وَالعِلمِ وَالعَمَلِ، وَالوَرَعِ وَالاجتِهادِ، وَالصَّبرِ وَاليقينِ، وَالرِّضا وَالتَّسليمِ؛ فَأَيها فَقَدَ صاحِبُهُ بَطَلَ نِظامُهُ( كنز الفوائد، ج 2، ص 11؛ معدن الجواهر، ص 70؛ أعلام الدين، ص 144؛ بحار الأنوار، ج 69، ص 175، ح 28).

[462]. الإِيمانُ أربَعَة أركانٍ: الرِّضا بِقَضاءِ الله، وَالتَّوَكلُ عَلَى الله، وتَفويضُ الأَمرِ إلَى الله، وَالتَّسليمُ لِأَمرِ الله؛ ايمان، چهار ركن دارد: خشنودى به قضاى خدا، توكل بر خدا، واگذارى كار به خدا، و تسليم شدن در برابر امر خدا( الكافى، ج 2، ص 56، ح 5؛ مشكاة الأنوار، ص 52، ح 50؛ بحار الأنوار، ج 72، ص 333، ح 17).

[463]. امام على( ع): مِن أفضَلِ الإِيمانِ الرِّضا بِما يأتى بِهِ القَدَرُ( غرر الحكم، ح 9262؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 467، ح 8492).

[464]. امام على( ع): غاية الدّينِ الرِّضا( غرر الحكم، ح 6351؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 348، ح 5906).

[465]. امام على( ع): الدّينُ شَجَرَة أصلُهَا التَّسليمُ وَالرِّضا( غرر الحكم، ح 1255؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 46، ح 1164).

[466]. امام صادق( ع)- فى ذِكرِ ما فَرَضَ اللهُ عَلَى الجَوارِحِ مِنَ الإِيمانِ-: أمّا ما فَرَضَ عَلَى القَلبِ مِنَ الإِيمانِ، فَالإِقرارُ وَالمَعرِفَة وَالعَقدُ وَالرِّضا( الكافى، ج 2، ص 34، ح 1).

[467]. التوحيد، ص 371، ح 11؛ مختصر بصائر الدرجات، ص 138؛ المعجم الكبير، ج 22، ص 321، ح 807.