جنگ كرد و بر بخشى از سرزمينهاى ايشان دست يافت و بر بخشى از نواحى شاپور و استخر و ارجان [ 191 ] پيروز شد و سالى را آنجا گذراند و سپس برادر خود حكم بن ابى العاص را بر ياران خود گماشت و خويش به مدينه بازآمد .
مرزبان منطقه فارس بنام سهرك لشكرهاى گران جمع كرد و بر حكم بن ابى العاص تاخت كه حكم بر او پيروز شد و او را كشت .
جنگ نهاوند :
آنگاه در سال بيست و يكم هجرت ( 641 ميلادى ) جنگ نهاوند پيش آمد و چنان بود كه چون ايرانيان در جلولاء كشته شدند و يزدگرد گريخت و به قم و كاشان رفت ، فرستادگان خود را همه سو فرستاد و از مردم يارى خواست . مردم براى او به هيجان آمدند و ايرانيان از هر سوى پيش او جمع شدند مردم قومس و مازندران و گرگان و دماوند و رى و اصفهان و همدان و ماهان در لشكرهاى گران پيش او گرد آمدند ، يزدگرد مردان شاه پسر هرمز را بر ايشان فرمانده و آنان را به نهاوند گسيل داشت .
عمار بن ياسر موضوع را براى عمر نوشت ، عمر بن خطاب در حالى كه آن نامه را در دست داشت بيرون آمد و به منبر رفت نخست سپاس و ستايش خدا را بجا آورد و سپس چنين گفت .
« اى گروه اعراب خداوند شما را با اسلام تاييد فرمود و شما را پس از پراكندگى الفت و دوستى و پس از تنگدستى بىنيازى داد و در هر جنگ كه با دشمن خود ديدار كرديد شما را پيروزى داد و شما از جنگ نگريختيد و مغلوب نشديد و اكنون شيطان لشكرهاى بزرگ براى خاموش كردن نور خدا فراهم آورده است و اين نامه عمار بن ياسر است كه در آن نوشته است مردم نواحى قومس و مازندران و دماوند و گرگان و رى و اصفهان و قم و همدان و ماهان و ماسبندان همگان پيش پادشاه خود جمع شده‌اند كه سوى برادران شما در كوفه و بصره

191 - ارجان : از شهرهاى قديمى فارس كه قباد ساسانى آنرا بنا كرد در مرز شرقى خوزستان و فارس ، اين شهر تا قرن هفتم هجرى معمور بوده است ، ر . ك ، مقاله شترك در دائرة المعارف اسلام ص 581 ج 1 ترجمه عربى آن . اين كلمه بدون تشديد « ر » و با تشديد بكار رفته است و متنبى آنرا بدون تشديد در شعر خود آورده است . ( م )