فصل دوازدهم: تشريح مهره‌هاى دنبالچه‌

دنبالچه از مهره‌هاى سه گانه غضروفى بدون هيچ زايده در آن تشكيل مى‌گردد و رشته عصب مانند مهره گردن به دليل كوچكى مهره از سوراخ‌هاى مشترك مى‌رويد، از انتهاى مهره سوم آن (آخرين مهره) عصب تك بيرون مى‌آيد. [1]

فصل سيزدهم گفتار پايانى: فايده پشت‌

در بحث از استخوان‌هاى پشت گفتارى متوسط بيان كرديم، اينك بايد درباره فايده همه پشت سخن كاملى ادا نماييم، پس مى‌گوييم:

همه پشت انسان به مانند استخوانى يك پارچه مى‌باشد كه به بهترين شكل ممكن اختصاص يافته است و آن شكل قوسى (مستدير) مى‌باشد، زيرا دورترين شكل از آسيب پذيرى در اثر برخوردها مى‌باشد، لذا (براى تحقق اين شكل) سرهاى زوايد خارى فوقانى به سمت پايين و سرهاى زوايد خارى تحتانى به سمت بالا خم شده تا به مهره وسط برسد، يعنى مهره دهم (سينه‌اى) [2] سر زايده خارى اين مهره به دو سمت (بالا و پايين) خم نمى‌باشد تا دو خم شدگى (زايده خارى فوقانى و تحتانى) در آنجا با هم خوش اندام گردند.

زايده خارى مهره دهم به اعتبار طول ستون مهره‌اى نه تعداد آنها، در وسط زوايد خارى قرار دارد.

از آنجا [3] كه پشت، به حركت خميدن و تا شدن به دو سمت (جلو و عقب) نيازمند مى‌باشد و اين در صورتى است كه مهره وسط به عكس جهت حركت مايل شود و بخش فوقانى و تحتانى، موافق با جهت حركت گردش كنند و گويا دو طرف پشت تمايل به‌

[1] نه از دو جانب بالا و پايين و نيز جلو و عقب آن مهره به دليل كوچكى و ناتوانى در پذيرش سوراخ در اين مواضع.

[2] مهره دهم سينه‌اى در وسط ستون فقرات قرار دارد و منظور از وسط به اعتبار طول ستون مهره‌اى نه تعداد مهره‌ها مى‌باشد كه از انتهاى مهره‌هاى گردنى (زيرا پشت به استثناى گردن است) شروع مى‌گردد و تا انتهاى مهره‌هاى خاجى (مهره‌هاى دنبالچه غضروفى و بى‌زايده خارى است) ادامه دارد.

[3] در صدد بيان فايده اين كه مهره دهم سينه‌اى (مهره وسط) از وجود تكمه‌ها (لقمه‌ها) عارى مى‌باشد.