فصل دهم: تشريح مهره‌هاى كمر

بر مهره‌هاى كمرى‌ [1] خارها و بال‌هاى پهن وجود دارد و زوايد مفصلى تحتانى آنها عريض مى‌باشند بطورى كه به بال‌هاى محافظ، شباهت پيدا نموده‌اند.

مهره‌هاى كمرى پنج عدد مى‌باشند و آنها همراه مهره‌هاى خاجى به منزلة پايه و اساس براى تمامى پشت مى‌باشند و مهره‌هاى كمر، تكيه گاه و حامل براى استخوان شرمگاه‌ [2] و رويشگاه عصب‌هاى پا [3] مى‌باشند.

فصل يازدهم: تشريح مهره‌هاى خاجى‌

مهره‌هاى خاجى‌ [4] سه عدد مى‌باشند و نسبت به مهره‌هاى ديگر، از تداخل مهره‌اى و چينش بسيار بالا و استحكام مفصلى برخوردارند [5] و پهن‌ترين بال‌ها را دارند و رشته عصب از سوراخ‌هايى درون مهره بيرون مى‌آيد كه به معناى حقيقى دو پهلوى مهره نمى‌باشد تا هنگام حركت مفصل سرين ايجاد تنگنا ننمايند، بلكه نسبت بدان بسيار مايل بوده و به سمت جلو و عقب گرايش بيشترى دارند.

استخوان‌هاى (مهره‌هاى) خاجى (در خصوصياتى چون بزرگى، زوايد، و ...) به استخوان‌هاى كمر مشابهت دارند.

[1] قَطَن (كمرLumbar -(، بخشى از ستون مهره‌ها كه در طول از پشت تا عَجُز (خاجى) و در عرض از بين دو وَرِك (سرين) شروع مى‌شود (نقل از شرح آملى ص 223).

[2] استخوان شرمگاه (پوبيس) از جلو به بعضى از مهره‌هاى كمرى متصل مى‌باشد.

[3] اعصاب پا از مهره‌هاى كمرى منشأ مى‌گيرند و از مهره‌هاى خاجى به دليل ايجاد ناتوانى در آنها منشأ نمى‌گيرند.

[4] بخش ساكرال (Sacral( ستون مهره‌اى به سمت جلو تقعر داشته و از 5 مهره ابتدايى كه به يكديگر جوش خورده و استخوان گوه‌اى شكل (مثلثى) به نام ساكروم (Sacrum( را ايجاد مى‌كنند، تشكيل شده است. (ضروريات آناتومى اسنل، ص 27)

[5] به گونه‌اى كه گويا استخوان يك پارچه‌اى گرديده است.