نسخ است و نسخه كتابخانه كوپرلى (م) بشماره 902 كه صحت و قدمت آن مورد تصديق است و همچنين نسخه خطى كتابخانه بشير آغا بشماره 49 كه تاريخ استنساخ آن 686 هجرى است با ذكر عبارت «ترجمة كتاب المعاد بالفارسيه» بدان اشاره شده است. حاجى خليفه نيز در كشف الظنون صفحه 891 راجع باين رساله چنين مى‌نويسد: «الرسالة فى المعاد للشيخ الرئيس ابى على بن حسين بن عبد اللّه المعروف بابن سينا المتوفى سنة 428 ثم نقلها الى الفارسيه.» در مجموعه‌هاى خطى أياصوفيا بشماره 4849 كه تاريخ كتابت آن 609 هجرى است و همچنين در نسخه‌Ahmet بشماره 3447 كه ظاهرا در اواخر قرن نهم نوشته شده ضمن آثار و تاليفات شيخ «كتاب المعاد بفارسى» ذكر شده است‌ [1].

ولى در نسخه‌اى كه محمد شفيع مصحح كتاب تتمه صوان الحكمة اساس و مبناى تصحيح و مقابله قرار داده و همچنين در اخبار الحكماء و عيون الأنباء اشاره‌اى باين كه شيخ كتاب معاد را خود بفارسى ترجمه نموده باشد، نشده است. از طرفى بايد در نظر داشت كه ترجمه فارسى رساله نفس تا كنون بكسى ديگر غير از ابن سينا نسبت داده نشده و دليل و حتى قرينه‌اى كه صحت انتساب آن را بشيخ مورد ترديد قرار دهد موجود نيست.

چنان كه گفته شد، ظاهرا شيخ كتاب معاد را بفرمان علاء الدوله ديلمى در اصفهان بفارسى ترجمه كرده است، ولى بايد دانست كه در نسخه‌هاى بسيار قديمى يا اصلا نامى از علاء الدوله برده نشده و يا فقط بذكر عبارت «پادشاه وقت» اكتفا شده است و حال آنكه در نسخى كه پس از قرن‌

[1] - طبق يادداشت جناب آقاى دكتر يحيى مهدوى.