نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 684
كتب بلاغى و نقدى متداول آن روزگاران به مناسبتهاى مختلف اشاره
مىكند كه متأسفانه برخى از آنها را دست حوادث روزگار از ميان برده و جز نام، چيزى
از آنها نمانده است 4؛ رابعا از مطالب كتاب چنين استنباط مىشود كه سبك ابيات در نثر و شيوه
متنبّى در شعر ميان نويسندگان و شعراى اندلس متداول شده است، و نويسندگان و شعراى
آن ديار از اينان دنبالروى مىكردهاند.
مؤلف كتاب از خاندان علم و ادب و فرهنگ و وزارت در اشبيليه اندلس
بوده است و تمام كسانى كه از او آگاه بوده و برايش شرححال نوشتهاند، او و خاندان
بافرهنگش را ستودهاند جز فتح بن خاقان كه در كتاب «قلائدالعقيان» 5مؤلف را نكوهش كرده است كه البته شايسته آن نكوهش نبوده است.
به طور كلى، كلاعى از علماى قرن ششم هجرى است و تاريخ ولادت و فوت او
به درستى معلوم نيست ولى مسلم است كه در آغاز قرن ششم به دنيا آمده و در اواسط قرن
و يا اندكى بعد فوت شده، و عماد 6اصفهانى متوفى به سال 597 هجرى در كتاب «خريدةالقصر و جريدة العصر» كه از شعراى عراق عجم و شام و جزيره و مصر و
مغرب و اندلس تا سال 572 هجرى سخن گفته، نوشته است كه پدر مؤلف كتاب «احكامصنعة الكلام» تا سال 531 هجرى زنده
بوده است.
مؤلف از خاندان علم و دانش بوده و پدرش، ابو محمد عبد الغفور، در
ديار اندلس وزير بوده است. جد مؤلف «ذوالوزارتين» در عنفوان جوانى فوت شده و مؤلف در رثاى جدش مرثيهاى
سروده است.
از نوشتههاى مؤلف چنين برمىآيد كه وى در فنون مختلف دانش آن روز
اطلاعات وسيعى داشته ولى بيشتر فعاليت وى در دو رشته ادب و شريعت بوده و از جمله
آثار او مىتوان كتب زير را اسم برد:
1- احكام
صنعة الكلام.
2- الانتصار
لابى الطيب كه مؤلف در كتاب احكام صنعة الكلام چند بار از اين كتاب اسم برده است و
ابن الابار هم در كتاب التكملة نوشته است: «والف كتاب الانتصار».
3- الساجعة
و الغربيب.
نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 684