گرفته و حربه قانون را نيز در اختيار دارد، نبايد از اين خطر ترسيد؟» [1]

از آنجا كه فطرت استقلال‌طلبى ريشه در ژرفاى وجود بشر دارد، دولتهاى سركوبگر براى به خاموشى كشاندن شعله استقلال‌طلبى و ميراندن روحيه آزادى خواهى شيوه‌هاى مكر آلودى را به كار مى‌بندند كه با گذشت زمان بر تنوّع، پلشتى و دسيسه چينى آن افزوده مى‌گردد كه از به كار بستن ديدگاهها و ابزارى در امر تربيت كودكان آغاز مى‌شود كه روحيه تسليم و خضوع و بندگى را در وجود آنها مى‌نشاند و با بهره بردن از نظرياتى كه مردم را به اطاعت كوركورانه و تسليم مطلق فرا مى‌خواند ادامه مى‌يابد و سرانجام با ايجاد سامانه‌ها و قوانين پشتيبان اين شيوه و ابتكار ابزار سركوبگر براى اجراى اين قوانين بر مردم پايان مى‌پذيرد.

بدين ترتيب نظامهاى ديكتاتورى مى‌كوشند شخصيت انسان را مسخ كنند و اين به مفهوم تجاوز به حريم همه آنها و تجاوز به تمامى حقوق ايشان است. پس اين چگونه عدالتى است؟

به علاوه اينكه ترور شخصيّت انسان با ابزار سركوبگر زيانى كمتر از ترور شخص او ندارد. در جامعه‌اى ديكتاتورى مردم در خواب فرو مى‌روند، اقداماتشان متوقّف مى‌گردد، احساساتشان رنگ مى‌بازد، توليداتشان روبه قهقرا مى‌نهد و حتّى غرايز حياتى آنها از ناتوانى كامل رنج مى‌برد و بدين ترتيب اين نوع زندگى نه تنها به امنيّت و آزادى جامعه زيان مى‌رساند، بلكه به پيشرفت و شكوفايى آن نيز آسيب وارد مى‌كند.

سوم- مكاتب معتدل‌

پس از ناكامى مكتب اجتماعى چونان نظريه اصالت فرد در فراهم آوردن ارزشهاى والا مانند عدالت و پيشرفت كه فطرت انسان، خواهان آن است كارشناسان كاوش خويش را در پديد آوردن مكتبى نوين آغاز كردند، كه بتواند كرامت و آزادى‌