گفتيم: اين ارزشها كه ما آنها را در خويش مى‌يابيم، نيازى به توجيه فلسفى ندارد زيرا آنها ارزشهاى ذاتى هستند كه نفس بشرى بر آن سرشته شده است، و وضوح و جلوه‌اى دارد بيش از توجيه فلسفى كه افراد گوناگون آن را به دروغ مى‌بافند. اين بدان مى‌ماند كه كسى گرسنگى، تشنگى و خواب آلودگى را توجيه فلسفى كند و از ما بخواهد به سبب اين توجيه به اهمّيت اين احساسات باور يابيم.

چهارم- ارزشهاى زندگى دنيوى بيهوده نيست وما بايد بدانها توجّه داشته باشيم چنانچه به ارزشهاى والا توجّه داريم، چه، هر دو ارزش در اينكه ما آنها را احساس مى‌كنيم و از آنها بهره مى‌بريم مشترك هستند، اگرچه زندگى اخروى از زندگى اين جهانى مهمتر است كه جاودانگى و ژرفا دارد و خداوند مى‌فرمايد:

وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَى‌ [1] «آخرت براى تو بهتر و ماندگارتر است.»

ولى زندگى دنيوى نيز از اهمّيت حضور عملى برخوردار است و زمينه‌ساز آخرت به شمار مى‌آيد و چونان كشتزارى است و آن سراى به سان محصول، بلكه زندگى دوم، در حقيقت ادامه همين زندگى نخست است، پس هر مكتبى كه زندگى نخست و منافع آن را ناديده بگيرد مكتبى خطا و اجرا ناشدنى است. اين نقد تنها به مكتب افلوطين اختصاص ندارد، بلكه همه مكاتب متصوّفه را در بر مى‌گيرد كه نقش انسان را دراين دنيا ناديده مى‌گيرند و ارزشهاى مادّى را كه او را در اين جهان به جنبش وامى‌دارد از شمار بيرون مى‌افكنند.

- 5- مكاتب جديد فوق مادى‌

مونتنى‌

( Montieni )

مكتب مونتنى كه آميخته‌اى از انديشه‌هاى رواقيان، بيرونى، مكتب اپيكورى‌