نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 586
سامرا در روزگار متوکل
پس از واثق، برادرش متوکل، مسند خلافت را غصب کرد و پانزده سال تمام (232 - 247 ق) هر چه در توان داشت ستم کرد. وی
سامرا را پایتخت خویش ساخت و از میان کاخهای بزرگ شهر، قصر هارونی را برای
خودش و قصر معتصم را که معروف به جوسق بود برای پسرش محمد منتصر، و قصر
مطیره را برای پسر دیگرش ابراهیم مؤید، و قصر بزرگوار را برای پسر دیگرش
معتز انتخاب کرد. [1] . احتمال می رود که پس از معتصم عباسی، متوکل
بیشترین سهم را در عمران و آبادانی سامرا داشته باشد، البته نه به خاطر
رفاه مردم و ارتقای فرهنگ مسلمانان، بلکه درست برعکس آن، برای رفاه خود
خلیفه و شاهزادگان عباسی و دولتمردان و ستمگران کاخها یکی پس از دیگری در
سامرا ساخته می شد. نویسنده ی تاریخ سامرا، در حدود سی کاخ نام می برد که
توسط متوکل در سامرا ساخته و پرداخته شد، ما برای اختصار از تفصیل آنها
معذوریم تنها فهرست مجملی از آن را در اینجا ذکر می کنیم و باشد که ضمن
تاریخ سامرا، مدعیان خلافت اسلامی را نیز در آیینه تاریخ به تماشا بنشینیم:
1- قصر الاحمدیه، کاخ ویژه پسر متوکل، ابوالعباس احمد معتمد. 2 - قصر الاشناس، در غرب سامرای قدیم و در شمال سامرای امروز واقع، و کاخ مخصوص اشناس ترک، یکی از سرلشگران عباسی بوده است. 3 - قصر البدیع، کاخی بزرگ و بلند که از فرط زیبایی به آن بدیع می گفتند. 4 - قصر البرج، قصری که متوکل برای تأسیس آن، ده میلیون درهم از بیت المال مسلمانان احتکار و اتلاف کرد. [2] . 5 - قصر بزکوار یا بلکوار، کاخ مخصوص معتز پسر دیگر متوکل. 6- قصر البهو، کاخی که برای ساخت آن، 25 میلیون درهم، از طرف متوکل پرداخته شد. 7-
قصر التل، برای ساخت این کاخ نیز پنج میلیون درهم از کیسه ی بیت المال،
خلیفه پرداخت کرد، این قصر را که تل العلیق و تل المخالی نیز می نامند،
حدیثی است بس دلکش و معروف که به حدیث التل و حدیث تل المخالی مشهور است.
[~hr~]پی نوشت ها: (1) مأثر الکبراء فی تاریخ سامرا، ج 1، ص 39. (2) همان، ص 47 به نقل از مروج الذهب، تاریخ مسعودی. منبع: گزیده سیمای سامرا سینای سه موسی؛ محمد صحتی سردرودی؛ نشر مشعر چاپ اول بهار 1388.
نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 586