نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 584
سامرا در دوران معتصم
پس از مرگ مأمون، برادرش معتصم، هشتمین خلیفه عباسی، زمام قدرت را در
سال 218 ق به دست گرفت، وی برای تحکیم قدرتش هر چه می توانست برده و غلام
می خرید و آنها را بیشتر برای سربازی در لشگر و سپاهش به خدمت می گرفت تا
آن جا که هفتا هزار سرباز ترک را در سپاهش استخدام کرد. [1] . ولی از
آن جا که شهر بغداد ظرفیت این همه سرباز و غلام را نداشت و گاهگاهی می شد
که مردم شهر از ازدحام آنها به اذیت افتاده و زبان به شکوه می گشودند،
معتصم را بر این داشت که برای لشگریان و سربازان، محل مخصوص و مناسبی را در
نظر بگیرد، پس از پرس و جو، معلوم شد که سامرا برای این کار بیش از هر جای
دیگر مناسبتر است، همین بود که سامرای کنونی در کنار سامرای تاریخی به
دستور معتصم و با نظارت وزیرش احمد بن خالد، در عرض سه سال ساخته شد (219 -
221 ق) ، پس از آنکه معتصم بغداد را ترک گفت، در سال 221 ق در سامرا ساکن
شد و آنجا را برای خویش پایتخت و دارالخلافه خواند. معتصم عباسی در
سایه زر و زور توانست در عرض دو سال و اندی شهر سامرا را پر از کاخهای
جورواجور، پوشیده از خیابانها و بازارهای دراز، آکنده از پادگانها و خانه
های زیاد، و آباد از مساجد بزرگ و... کند، چنان که برای 250/000 سپاهی
آسایشگاه و پادگانهای نظامی ترتیب داد. معتصم پیش از هر چیز دستور داد
علاوه بر قصر مخصوص خودش، برای هر یک از یاران و سردارانش قصری در فراخور
حالش ساخته شود، چنان که در زمانی دور و دراز، چندین کاخ بلند و بالا در
سامرا قد برافراشت تا آنجا که امروز نیز شرح و توصیف آن کاخ های آن چنانی،
کتابها را نیز اشغال کرده است مانند: قصر جوسق خاقانی، قصر عمری، قصر وزیری
و قصر هارونی و... علاوه بر این ها، هفت خیابان در شهر ساخته شد. به این ترتیب: خیابان اول: شارع اعظم، معروف به شارع سریجه. خیابان دوم: شارع ابی احمد، به اسم برادر خلیفه. خیابان سوم: شارع حیر الاول. خیابان چهارم: شارع بر غامش ترکی. خیابان پنجم: شارع اسکر، معروف به شارع صالح عباس. خیابان ششم: شارع حیر جدید. خیابان هفتم: شارع الخلیج که در ساحل دجله بوده است. دور و بر هر یک از این خیابانها، مخصوص گروهی خاص بود که با نژادهای ویژه و نحله های مخصوصشان، سکونت داده شده بودند. [2] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) موسوعة العتبات المقدسة، ج 12، قسم سامرا، ص 77. (2)
مأثر الکبراء فی تاریخ سامرا، ج 1، ص 31 به بعد و موسوعة العتبات ج 12، ص
80 به بعد از این کاخها و خیابانها به تفصیل سخن گفته اند. منبع: گزیده سیمای سامرا سینای سه موسی؛ محمد صحتی سردرودی؛ نشر مشعر چاپ اول بهار 1388.
نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 584