امورى كه مضاف از مضاف اليه بواسطه اضافه كسب مى‌كند

اين امور يازده تا است كه مختصرا ذكر مينمائيم.

1- تعريف: مانند: غلام زيد.

2- تخصيص: مانند: غلام رجل.

3- تخفيف: مانند: ضارب زيد.

4- ازاله قبح و تجوّز: همچون: مررت بالرّجل الحسن الوجه.

در اينمثال اگر « الحسن » را به « الوجه » اضافه نكرده و « الوجه » را مرفوع بخوانيم مرتكب قبح شده‌ايم زيرا صفت يعنى « الحسن » از ضمير موصوف خالى آمده است و اگر آنرا منصوب كنيم مرتكب تجوّز شده‌ايم زيرا وصف قاصر و لازم را جارى مجراى متعدّى قرار داده‌ايم لذا وقتى « الحسن » را به « الوجه » اضافه نمائيم هم قبح زائل شده و هم تجوّز.

5- تذكير: و آن موردى است كه مضاف مونّث بوده و مضاف اليه مذكّر مانند:

انارة العقل مكسوف بطوع هوى.

در اينمثال « انارة » از « العقل » كسب تذكير كرده بدليل آنكه خبرش كه « مكسوف » است مذكّر آمده است.

6- تأنيث: و آن در موردى است كه مضاف مذكّر بوده و مضاف اليه مؤنّث باشد مانند: كما شرقت صدر القناة من الدّم.

در اينمثال « صدر » از « القناة » كسب تأنيث كرده بدليل آنهك فعلش يعنى « شرقت » را مؤنّث آورده‌ايم.

7- ظرفيّت: مانند: تؤتى اكلها كلّ حين.

در اينمثال « كلّ » ار « حين » كسب ظرفيّت نموده است.

8- مصدريّت: مثل: وسيعلم الّذين ظلموا اىّ منقلب ينقلبون‌ .