آنكه مضاف وصف بوده و مضاف اليه غير معمول آن محسوب شود همچون:

رأيت مصارع مصر يا اللّه خالق السموات.

چه آنكه « خالق » در مثال دوم چون بمعناى ماضى است عمل نمى‌كند.

يا اساسا مضاف وصف نباشد مانند:

رأيت غلام زيد.

وجه تسميه هر يك از دو اضافه‌

اضافه لفظيّه را بخاطر ان لفظيّه گويند كه در آن امر لفظى صورت مى‌گيرد يعنى در لفظ مضاف بواسطه حذف تنونى يا نون تثتيه و جمع تخفيف پيدا مى‌شود چنانچه گوئيم:

رأيت غلام زيد چه آنكه « غلام » در اصل « غلاما » بوده و سپس بعد از اضافه تنوينش حذف گرديد.

يا در مثال: رأيت غلامى زيد « غلامى » در اصل « غلامّين » بود بصيغه تثنيه و پس از اضافه « نون تثنيه» از آن حذف شد.

و همچنين در مثال: جائنى ضاربو زيد « ضاربو » در اصل « ضاربون » بود به صيغه جمع و پس از اضافه « نون جمع» از آن حذف شد.

و اضافه معنويّه را بخاطر آن معنويّه گويند كه در آن امر معنوى صورت مى‌گيرد يعنى غير از تخفيف در لفظ فائده معنوى نيز بر آن مترتب مى‌شود و آن فائده آنستكه اگر مضاف اليه معرفه بوده و مضاف نكره باشد، يا مضاف نيز معرفه مى‌شود و در صورتى كه هر دو نكره باشند مضاف از مضاف اليه كسب تخصيص مى‌نمايد يعنى بآن اختصاص داده ميشود مانند: غلام رجل.

اقسام اضافه معنويّه‌

اضافه معنويّه بر سه قسم است: