3- جمله مفسّره‌

عبارتست از جمله‌اى كه معناى ماقبل خود را كشف و ظاهر مى‌سازد مانند:

انّ مثل عيسى عند اللّه آدم خلقه من تراب‌ .

شاهد در « خلقه من تراب» است كه مفسّر « كمثل آدم» مى‌باشد.

4- جمله صله موصول‌

جمله‌اى است كه موصول را از ابهام بيرون مى‌آورد و شرط است كه جمله خبريّه و معلوم براى مخاطب و مشتمل بر ضميرى بوده كه با موصول در افراد و تذكير و تأنيث و تثنيه و جمع مطابق باشد مانند:

جائنى الّذى قام ابوه.

5- جمله جواب قسم‌

مانند: يسن و القرآن الحكيم انّك لمن المرسلين‌ .

شاهد در «انّكلمن المرسلين» مى‌باشد.

تذكّر

هر گاه در كلامى شرط و قسم جمع شوند اكتفاء مى‌كنيم بجواب هر كدام كه مقدّم آمده و بقرينه آن جواب دوّمى را حذف بايد كرد مگر در يك صورت و آن فرضى است كه قبل از آنها كلمه‌اى كه محتاج به خبر است آمده باشد كه در اينصورت مطلقا جواب شرط را بايد آورد چه مقدّم بوده و چه مؤخّر آمده باشد.

6- جواب شرط غير جازم‌

مانند: اذا جئتنى اكرمتك.