1- جمله مستأنفه.

2- جمله معترضه.

3- جمله تفسيريّه.

4- جمله صله موصول.

5- جمله‌اى كه جواب قسم باشد.

6- جمله‌اى كه جواب شرط جازم باشد.

7- جمله‌اى كه تابع جمله‌اى باشد كه محلّ از اعراب ندارد.

1- جمله مستأنفه‌

جمله مستأنفه بر سه قسم است:

1- جمله‌اى كه كلام بآن افتتاح شود مانند: انّ زيدا قائم.

2- جمله‌اى كه در وسط كلام بوده ولى از ماقبلش منقطع باشد مانند:

فلا يحزنك قولهم، انّ العزّه للّه جميعا.

3- جمله مستأنفه بيانى و آن اينستكه در جواب سؤال مقدّر آورده شود چنانچه گوئيم: اكرم زيد، انّ العالم واجب الاكرام.

شاهد در جمله « انّ العالم الخ» بوده كه در واقع جواب است براى سؤال مقدّر زيرا وقتى گفتيم: اكرم زيدا ممكنست سؤال شود: لم لذا در جواب اين سؤال فرضى گفتيم:

انّ العالم واجب الاكرام.

پس اينجمله را جمله مستأنفه خوانند.

2- جمله معترضه‌

و آن جمله‌اى است كه در وسط دو كلام يا دو جمله و يا دو كلمه‌اى واقع شود كه شأن آندو نباشد كه بينشان اجنبى قرار گيرد همچون مبتداء و خبر، مضاف و مضاف اليه، فعل و فاعل، موصول و صله، قسم و جواب، موصوف و صفت.