مفعول لاجله و من اجله نيز مى‌گويند.

مفعول له بر دو قسم است:

الف: تحصيلى.

ب: حصولى.

مفعول له تحصيلى: آنستكه قبل از انجام فعل در خارج تحقق نداشته لذا فعل را انجام مى‌دهند بمنظور تحققّ بخشيدن آن مانند:

ضربت زيدا للتاديب.

مفعول له حصولى: آنستكه پيش از انجام فعل در خارج محقّق بوده و اساسا وجودش در خارج سبب براى انجام فعل شده است مانند:

قعدت عن الحرب جبنا.

حكم مفعول له‌

در مفعول له سه شرط معتبر است:

1- آنكه مصدر باشد.

2- آنكه از نظر فاعل با عاملش متّحد باشد.

3- آنكه از نظر زمان با عاملش متّحد باشد. مانند: ضربته تأديبا.

شاهد در « تأديبا » است كه هم مصدر بوده و هم با عاملش يعنى « ضربته » از نظر زمان و فاعل متّحد مى‌باشد.

لازم بتذكّر است كه هر كدام از شرائط سه‌گانه اگر مفقود شد مفعول له را بايد با « لام » آورد.

4- مفعول معه و حكم آن‌

مفعول معه: عبارتست از فضله‌اى كه بعد از « واو » بمعناى « مع » ذكر شده تا