حاشيه :

الاوّل‌

انّها ضروريّة مادام ذات الموضوع موجودة نحو : « كلّ انسان حيوان بالضرورة » و « لا شئ من الانسان بحجر بالضّرورة » فتسمّى القضيّه حينئذ ضروريّه مطلقه لاشتمالها على الضّرورة و عدم تقييد الضّرورة بالوصف او الوقت .

ترجمه :

اوّل ضروريّه مطلقه‌

و آن قضيه‌اى است كه در آن محمول را براى موضوع بطور ضرورت اثبات يا سلب كنند ماداميكه ذات موضوع وجود داشته باشد مانند دو قضيّه ذيل :

1- هر انسانى بالضرورة حيوان است ( مثال قضيّه موجبه ).

2- هيچيك از افراد انسان بالضروره سنگ نيستند ( مثال قضيه سالبه ).

وجه تسميه‌

امّا جهت اينكه باين قضيّه « ضروريّه » مى‌گويند اينست كه قيد « ضرورة » در آن درج شده و امّا اينكه بآن « مطلقه » گفته‌اند وجهش آنستكه در قبال ديگر اقسام ضرورت كه انشاء اللّه بعدا ذكر ميشوند از هرگونه قيدى رها و مجرّد است چه آنكه اقسام ديگر يا مقيّد به وصف بوده و يا بوقت .

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص