قوله : انكان الجزء الثانى قيدا للاوّل :

و آن بر سه قسم است :

1- تقييد اضافى مانند : غلام زيد كه غلام به زيد اضافه شده است .

2- تقييد وصفى نظير : رجل فاضل كه فاضل صفت براى رجل مى‌باشد .

3- تقييد اسنادى مثل : قائم فى الدّار كه قائم مسنداليه و فى الدّار مسند به است .

قوله : نحو فى الدّار و خمسة عشر :

كه در ايندو مثال « الدار » و « عشر » قيد براى « فى » و « خمسة » نيستند زيرا چنانچه گفته شد قيد يا بنحو اضافه است و يا بطريق وصف و يا بمانند اسناد كه هيچيك از اين سه در دو مثال ياد شده نميباشد .

متن : و هو ان استقل، فمع الدّلالة بهيئته على احد الازمنة الثّلاثة كلمة و بدونها اسم و الّا فاداة.

ترجمه : و مفرد اگر معناى آن مستقل باشد پس در صورتيكه هيئتش دلالت بر يكى از سه زمان داشته باشد بآن كلمه گفته و بدون چنين دلالتى اسم بوده و بفرض عدم استقلال ادات نام دارد .

حاشيه : قوله : و هو ان استقل :

اى فى الدلالة على معناه بان لا يحتاج فيها الى ضمّ ضميمة .

قوله : بهيئته :

بان يكون كلّما تحقّقت هيئته التركيبيّه فى ضمن مادة موضوعة متصرّف فيها فهم واحد من الازمنة الثلاثة مثلا هيئة « نصر » و هى مركبة من ثلاثة حروف مفتوحة متوالية، كلّما تحقّقت فهم الزّمان الماضى لكن‌

آثار الباقية في شرح الحاشية؛ص101

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص