«اين صيغه [يعنى صيغه امر] مشترك است ميان معانى بسيار از امر و اباحه و تهديد و تحدى و حكايت و انما امر به اراده آمر مأمور به را امر شود» (ج ۱، ص ۶۳۷).
« «جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ» زهرى گفت: اين وصف عرض است، فاما طولش جز خداى نداند و بعضى اهل معانى گفتند: مراد نه عرض است كه خلاف طول باشد و انّما مراد سعت فراخى و بزرگى است» (ج ۱، ص ۶۵۱).
«اگر گويند در آيه ذكرى رفته نيست فرزندان آدم را، و انما ذكر آدم و حوا رفته است، گوييم روا باشد كه رد ضمير كنند با آنكه او را ذكر نرفته باشد» (ج ۲، ص ۴۹۹).
و غير ذلك من الامثلة. سواء در تعبير «سواء اگر... و اگر»؛ يعنى خواه اين و خواه آن:
«و سوگند جز به خدا يا به نامى از نامهاى او درست نباشد، چون گويد و حق اللّه سوگند نباشد، سواء اگر قصد سوگند كند و اگر نه و چون گويد: حَلَفْتُ يا اُحْلِفُ يا اُقْسِمُ، و نگويد: باللّه يا نامى از نامهاى خدا، نزديك ما سوگند نباشد، سواء اگر به نيتش سوگند باشد و اگر نباشد» (ج ۱، ص ۲۱۴).
«آن كس كه مباح كند مستحق ذمّ نباشد، سواء اگر مؤمن بود و اگر كافر» (ج ۲، ص ۲۱۱).
«اين هر دو حد [يعنى جلد و رجم] بر جمله محصنان باشد، سواء اگر پير باشند و اگر جوان» (ج ۴، ص ۵).
«تعريض به قذف قذف نباشد به نزديك ما سواء اگر در حال غضب باشد و اگر در حال رضا» (ج ۴، ص ۱۳).
«اين [يعنى اكراه كنيزكان بر زنا] هميشه حرام است، سواء اگر ايشان اختيار تحصن كنند و اگر نكنند» (ج ۴، ص ۳۹).