ابوالفتوح مى گويد: اصل حسد در لغت حَكُّ الشيء بالشيء؛ چيزى در چيزى سودن باشد؛ چنان كه خراشيده شود. و از اين جا بيل را مِحْسَد گويند كه آلت خدش است. و پس از آن استدلال به اشعار فراوانى در مذمّت حسد كرده كه در تبيان و مجمع البيان نيست.
در آيه ۱۸۴ سورة البقره تبيان (ج ۲، ص ۱۱۸) در لغت «سفر» آن معانى را كه در روض الجنان آمده، ذكر كرده و ريشه آن را به معنى كشف دانسته است؛ ولى در روض الجنان (ج ۳، ص ۱۵) دقّتى و توضيحى است كه در تبيان نيست؛ مثلاً در معنى سِفر كه به معنى كتاب است و جمع آن اَسفار، اين دقّت در روض الجنان راجع به علّت چنين نامگذارى توضيح داده شده است و آن اينكه در كتاب، كشف علوم است؛ و يا فرموده: كاتب را سافر گويند و جمع آن سَفَره است. سپس گويد: زيرا ذو سِفر است؛ مثل لابن و تامر، به معنى ذولبن و ذوتمر؛ يا سفير به معنى كسى كه ميان دو كس براى اصلاح آنها دخالت كند. چرا او را سفير گويند؟ چون استكشاف حال ايشان كند و در اين باره در مجمع البيان (ج ۲، ص ۲۷۲) هم كم مطلب آمده است.
در آيه ۱۸۷ سورة البقره در جمله «تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ» در معانى اى كه براى حدّ آمده، تبيان (ج ۲، ص ۱۳۶) از روض الجنان (ج ۳، ص ۶۰) عقب نيفتاده، ولى مجمع البيان (ج ۲، ص ۲۸۰) كمتر مطالبى ذكر كرده؛ ولى روض الجنان از نظر استدلال به شعر و مثل ها كامل تر است و حدّ اصطلاحى را هم ذكر فرموده كه حدّ تعريفى است كه مطرّد و منعكس باشد؛ يعنى جامع افراد و مانع اغيار.
در آيه ۱۸۸ سورة البقرة در لغت اِدلاء «وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكّامِ» در تبيان (ج ۲، ص ۱۳۹) و مجمع البيان (ج ۲، ص ۲۸۲) و روض الجنان (ج ۳، ص ۶۲) بحث شده و روض الجنان كامل تر و با بيان شواهد شعرى مطلب را پرورانده است.
اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه واژه مزبور، هم از ثلاثى مجرّد آمده (دَلاَ، يَدْلُو) و هم از باب افعال (اَدلى، يُدْلي) و هم از باب تفعيل (دَلاّ، يُدَلّي)، و روض