ابوالفتوح رازى . اين تفسير به زبان فارسى است و از معروفترين و غنى ترين تفاسير شيعه است . فخر الدين رازى و ـ به ادعاى بعضى ـ طبرسى نيز از اين تفسير زياد استفاده كرده اند. اين تفسير در چهل سال اخير مكرر در ايران چاپ شده است . ابوالفتوح نيشابورى الاصل است ولى در رى مى زيسته است . ابوالفتوح از ايرانيان عرب نژاد است . نسبش به جناب عبداللّه بن بديل بن ورقاء مى رسد كه از صحابه اميرالمؤمنين على عليه السلام بود و در صفين افتخار حضور در ركاب آن حضرت را داشت.
ابوالفتوح معاصر طبرسى و زمخشرى است و نزد شاگردان شيخ طوسى تحصيل كرده است . تاريخ دقيق وفاتش در دست نيست . قدر مسلّم اين است كه در اواسط قرن ششم هجرى مى زيسته است . قبرش هم اكنون در شهررى معروف است. [1]
در اين تحليل نكته جديد و بررسى ابتكارى نيست، ولى سوژه اى كه توسط مرحوم مطهرى به كار گرفته شده، جديد و جالب است و آن ترسيم ابوالفتوح به عنوان يك ايرانى خدمتگزار اسلام و ترسيم روض الجنان به عنوان يك تفسير فارسى منطبق با فرهنگ اسلامى است .

حجتى ، سيدمحمدباقر (متولد ۱۳۱۱)

سه مقاله در تاريخ تفسير و نحو ، چاپ اول، تهران ، بنياد قرآن ، ۱۳۶۰.
نويسنده در چند جاى اين مجموعه به ديدگاههاى ادبى و تفسيرى ابوالفتوح پرداخته است ؛ از جمله در جايى به نظريه او درباره سَفَر و مشتقات آن مى پردازد. [2] به دليل عارى بودن از تحليلهاى جامع و نكات جديد از آوردن مطالب آن خوددارى شد.

[1] مجموعه آثار شهيد مطهرى (۱۴) ، ص۴۰۴ـ۴۰۵ .

[2] ص۱۳ ، نيز نك : ۱۸ و ۲۱ .