درودى، موسى

نخستين مفسران پارسى نويس. تهران. نور فاطمه(س)، ۱۳۶۲ .
نويسنده در اين كتاب، درصدد معرفى تفاسير فارسى در سده هاى چهارم و پنجم قمرى است . به عبارت ديگر، مى خواهد اولين تفاسير فارسى را معرفى كند . در بخشى از اين كتاب كه به تفاسير شيعه اختصاص دارد ، تفسيرهاى اثنى عشريه را به ترتيب تاريخى زير فهرست كرده است :
۱ . تفسير الحسن العسكرى(ع) (۲۳۱ـ۲۵۴ق) كه در سده دهم توسط على زواره اى اصفهانى به نام آثار الاخبار ، به فارسى ترجمه شد . ۴ . تفسير عياشى متعلّق به سده سوم قمرى كه توسط سيدهاشم رسولى محلاتى منتشر شد . ۳ . تفسير قمى (اواخر سده سوم و اوائل سده چهارم قمرى) به زبان عربى . ۴ . التبيان از شيخ طوسى (درگذشت ۴۶۰ق) . ۵ . مجمع البيان از طبرسى (درگذشت ۵۳۷ ق) . ۶ . تفسير ابوالفتوح (تأليف ۵۵۶ ق) . ۷ . منهج الصادقين از ملا فتح اللّه شريف كاشانى متعلّق به سده دهم قمرى و فارسى است . ۸ . الصافى از فيض كاشانى ، متعلّق به سده يازدهم .
بنابراين در ده قرن اول قمرى ، تفسير ابوالفتوح اولين تفسير فارسى در مذهب اثنى عشريه است . و دومين تفسير فارسى منهج الصادقين است. [1]

دوانى، على (متولد ۱۳۰۷)

مفاخر اسلام. تهران، نشر امير كبير، ۱۳۶۳. ج۳، ص۴۲۵ـ۴۳۶. تهران ، انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامى ، ۱۳۷۸ ، ج ۳ ، ص۳۹۹ـ۴۰۰ .
آقاى دوانى از دهه چهل شمسى به اين سو درباره ابوالفتوح تحقيق كرده است. او نوشته هاى خود را در مجله مكتب الاسلام منتشر مى كرد. بعدا اين نوشته ها را سامان داد و در كتاب مفاخر اسلام چاپ كرد. اثر ياد شده از جمله تحليلهاى مفصل و طولانى

[1] نخستين مفسران فارسى نويس ، ص۷۲ .